دو اصطلاح UI و UX از اصطلاحات پرکاربرد در حوزه طراحی سایت به‌شمار می‌روند. هرچند این دو مفهوم، از هم متفاوت هستند، اما به‌دلیل شباهت اسمی و آوایی، ممکن است بعضی کاربران آن‌ها را به جای هم به‌کار ببرند. طراحی تجربه کاربری یا همان UX ، مفهومی وسیع است و به تجربه کاربر از محصول ارتباط دارد. در حالی که طراحی واسط کاربری یا همان UI یک جزء است و به استفاده از اجزای موجود در فضای کاربری می‌پردازد. برای آشنایی با ui و ux ابتدا این دو مفهوم را تعریف می‌کنیم و همچنین بررسی کنیم تفاوت UI و UX چیست؟
UI چیست؟
UI مخفف عبارت User Interface به معنی واسط یا رابط کاربری و در حقیقت هرچیزی است که باعث شود بتوانیم از یک محصول استفاده کنیم. هر محصولی که تولید می‌شود باید رابط کاربری و قابلیت استفاده داشته باشد. یوآی به معنای امروزی، فضایی است که در آن میان انسان و ماشین تعامل شکل می‌گیرد. با گسترش استفاده از کامپیوتر و سایر ابزارهای دیجیتال، دانش طراحی UI نیز با هدف ارائه محصولاتی با قابلیت استفاده آسان به کاربران شکل گرفت. بنابراین UI ، ظاهر یک سیستم نرم افزاری است که کاربر مستقیما با آن در ارتباط است. اما «چرا طراحی رابط کاربری تا این اندازه حائز اهمیت است؟» به این سوال در ادامه پاسخ خواهیم داد.
چرا UI مهم است؟
طراحی واسط کاربری، بخش مهمی از ایجاد یک تجربه کاربری مثبت است. به‌همین دلیل طراحان تلاش می‌کنند نیازهای مخاطب و زمینه تعامل او با محصول، را به‌طور کامل درک کنند. بنابراین یک UI خوب از این جهت مهم است که دائم در تلاش است تا کاربر را راضی نگه دارد و از این طریق می‌تواند بازدیدکنندگان بالقوه سایت را به خریدار تبدیل کند.
در بخش بعد طراحی UI و مراحل آن را بررسی خواهیم کرد.
طراحی UI چیست؟
در دنیای کامپیوتر به هرچیزی که در ظاهر سایت باشد، اعم از تصاویر، متون، جداول، دیاگرام‌ها و… UI گفته می‌شود. به عبارتی تمامی عناصر صفحه وب مانند: کیبورد، دکمه‌های قابل کلیک، ویدئو، انیمیشن و… که به کاربر اجازه می‌دهد از طریق اطلاعات ذخیره شده با آن ارتباط برقرار کرده و از آن استفاده کند، طراحی UI است.
بخوانید: طراحی سایت چیست؟ چه مراحلی دارد؟
مراحل طراحی UI
رعایت ساختار
به‌معنی سمت‌وسو و هدف رابط کاربری است. ساختاری واضح و مشخص که کاربر قادر به درک آن باشد و با یک نگاه، بتواند تشخیص دهد برای رفع نیازهای خود باید به کدام بخش مراجعه کند.
رعایت سادگی
هرچه در طراحی UI سادگی بیشتر رعایت شده باشد، موفق‌تر خواهیم بود. بنابراین آسان بودن کاربری اهمیت زیادی دارد.کاربر نباید مسیر پیچیده‌ای پیش رو داشته باشد. محصولات باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که کاربر به‌سادگی روش استفاده از آن را بفهمد
قابلیت دید
اطلاعات در معرض دید کاربر، از اصول مهم UI به‌شمار می‌رود و از اهمیت زیادی برخوردار است. باید موارد مهم و مورد نیاز کاربر در معرض دید او قرار گیرد. تمامی گزینه‌های مورد نیاز کاربر را باید با ساختاری صحیح در دسترس او قرار داد و از ارائه اطلاعات نامربوط، غیر ضروری یا فرعی که باعث ایجاد سردرگمی و مزاحمت می‌شود، خودداری کرد.
اطلاع‌رسانی به کاربر
تغییراتی که در سیستم پیش می‌آید، را باید با زبانی ساده و قابل‌فهم به کاربر منتقل کرد. باید برای او توضیح داد چه اتفاقی افتاده و در مراحل بعدی چه اتفاقی قرار است بیفتد؟
رعایت اصل انعطاف‌پذیری در طراحی
سیستم UI تا جای ممکن باید با کم‌ترین درصد احتمال خطا، طراحی شود. در عین حال باید طوری باشد که در مواجهه با خطا و اشتباه نیز درصد تحمل و انعطاف‌پذیری بالایی داشته باشد.
در بخش بعد به شرح انواع طراحی واسط کاربری می‌پردازیم.
انواع طراحی UI
طراحی واسط کاربری انواع متعددی دارد که در ادامه آن‌ها را بیان می‌کنیم.
- رابط کاربری زبان طبیعی (LUI یا NLUI): با وجود این رابط، کاربران به جای یک زبان رایانه‌ای می‌توانند با یک دستگاه ارتباط برقرار کنند.
- رابط کاربری مبتنی بر فرم : واسط های مبتنی بر فرم، لیستی از گزینه‌ها یا سوالات را برای کاربر تکمیل می‌کنند.
- رابط کاربری صوتی (VUI): نوعی رابط فرمان صوتی است که از تشخیص گفتار استفاده می‌کند تا برای کاربران امکان تعامل با دستگاه را فراهم کند.
- رابط کاربری لمسی: با این رابط، کاربران از طریق لمس با دستگاه در تعامل هستند.
- رابط کاربری مبتنی بر منو: کاربر با پیمایش در تعدادی از صفحات و فهرست‌ها، با یک دستگاه در تعامل است.
- رابط خط فرمان (CLI): این یک رابط کاربر مبتنی بر متن است که برای مدیریت و مشاهده پرونده‌ها در رایانه کاربرد دارد.
- رابط کاربری گرافیکی (GUI): استفاده از آیکون‌های گرافیکی در این نوع رابط کاربری، امکان تعامل با دستگاه‌های الکترونیکی را فراهم می‌کند.
UX چیست؟
اصطلاح UX مخفف عبارت User eXperience و به معنی تجربه کاربری است. این مورد تمامی احساسات، رفتارها و تجربه کاربر از کار کردن با یک محصول را شامل می‌شود. تجربه کاربری بسیار گسترده است و می‌تواند دربرگیرنده UI نیز باشد. به عبارتی UX گستره‌ای است که UI یا طراحی ظاهری، یکی از بخش‌های آن به‌شمار می‌رود. به‌عنوان مثال وقتی شما محصولی را از سایتی سفارش می‌دهید، وقتی این محصول، به‌موقع و با کیفیت مناسب به دست شما می‌رسد، یعنی UX به‌خوبی صورت گرفته است. در بخش‌های بعد به اجمال به این موضوع خواهیم پرداخت که تفاوت UI و UX چیست؟ اما در ادامه این قسمت به بررسی اصول طراحی UX خواهیم پرداخت.
اصول طراحی تجربه کاربری (UX)
طراحی در این بخش، زمینه‌ای خلاق وهمواره در حال تغییر است. اصول آن را می‌توان به 6 بخش تقسیم کرد که در ادامه آن‌ها را بیان می‌کنیم:
ارائه محتوای کاربردی:
ارائه یک محتوای مناسب و کاربردی به مخاطب، مهم‌ترین مرحله برای ساخت یک تجربه کاربری عالی است.
ارائه محتوای معتبر:
این مورد حس اعتماد کاربر را نسبت به سرویس ارائه شده جلب می‌کند.
سادگی استفاده:
کاربرد و استفاده آسان برای مخاطب، می‌تواند تا حد زیادی تجربه کاربری را بهبود ببخشد.
ارائه سرویس کاربردی:
رعایت مواردی مانند: ساختار مناسب محتوا، قالب‌بندی درست وب‌سایت، قرارگیری صحیح دکمه‌ها و… می‌تواند با انتقال احساس خوب به کاربر، تجربه کاربری خوبی را نیز در او ایجاد کند.
طراحی ظاهری:
طراحی زیبا، آراستگی ظاهری، استفاده از تصاویر باکیفیت و… و در این کلمه استفاده از UI مناسب، می‌تواند تجربه کاربری خوبی در مخاطب ایجاد کند. در اینجا می‌توان نتیجه گرفت که UI زیرمجموعه UX است.
دسترسی مناسب:
محصول یا سرویس ارائه شده، باید همیشه در دسترس باشد. به‌عنوان مثال سرعت مناسب بارگذاری، نمایش صحیح در مرورگرهای مختلف و… می‌تواند احساس خوبی را به کاربر انتقال دهد.
تفاوت UI و UX در چیست؟
در این بخش قصد داریم به این موضوع بپردازیم که تفاوت UI و UX در چیست؟ قبل از پاسخ به این سوال لازم است بدانیم،
مفاهیم UI و UX گاهی اوقات توسط افراد تازه کار اشتباه گرفته شده و به جای هم به کار می‌روند. اکنون که با مفهوم آن‌ها آشنا شدیم، لازم است بررسی کنیم که تفاوت UI و UX چیست؟
- همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم واژه‌ی UI مخفف User Interface و به معنای رابط کاربری و واژه‌ی UX مختصر شده‌ی عبارت User Experience و به معنای تجربه‌ی کاربری است و طبیعتا این دو مفهوم فرق زیادی با هم دارند.
- یک طراح UI مسئول توسعه جنبه‌های بصری رابط کاربری، و نگرانی او «محصول نهایی» است. در مقابل، یک طراح UX نحوه عملکرد رابط کاربری را توسعه می‌دهد و دغده اصلی او «چگونگی ارتباط کاربر با محصول» است.
- UI به بررسی طراحی ظاهر محصول می‌پردازد، در حال UX جنبه‌های عاطفی، رفتاری و احساسی کاربر را نیز مورد توجه قرار می‌دهد. بنابراین UI یکی از زیر مجموعه‌های UX به حساب می‌آید.
- طراحی واسط کاربری (UI) یک محصول به سلیقه طراح بستگی دارد، درحالی که در طراحی تجربه کاربری (UX) باید سلیقه، رفتار و فرهنگ مخاطبان را درنظر گرفت.
سخن آخر
دو مفهوم طراحی تجربه کاربری و طراحی واسط کاربری مکمل یکدیگرند. برای ایجاد یک تجربه کاربری رضایت‌بخش و موثر، هر دو حوزه باید قوی و منسجم عمل کنند. بنابراین وجود هر دوی آن‌ها به یک اندازه ضروری است و نمی‌توان یکی را به دیگری ترجیح داد. در این نوشتار سعی کردیم ضمن شرح دو مفهوم UI و UX ،دلیل اهمیت و مراحل و طراحی آن‌ها را بررسی کنیم. همچنین پاسخ مناسبی برای سوال «تفاوت UI و UX در چیست؟» پیدا کنیم.
