مقایسه فرایند کاوی و داده کاوی؛ کدام‌ یک مناسب‌تر است؟

داده کاوی و فرایند کاوی عباراتی هستند که این روزها آن‌ها را همه جا مشاهده می‌کنیم. اما معنی آن‌ها دقیقا چیست و چه تفاوتی با هم دارند؟ پیش از مقایسه فرایند کاوی و داده کاوی بهتر است اشاره‌ای مختصر به پروژه فرایند کاوی و داده کاوی داشته باشیم.

داده کاوی به معنی خارج کردن اطلاعات مهم و با ارزش از حجم عظیم داده‌ها است. داده کاوی در کسب و کار، در واقع یک روش است که قرار است مساله‌ای را حل کند. این روش بر روی حجم عظیمی از داده‌ها کار می‌کند و تحلیل‌های لازم را انجام می‌دهد. در نهایت تعدادی الگوی تکرار شونده به دست می‌آید. پس از آن باید میان این الگوها ارتباط برقرار شده و راه‌حل‌های کارآمد و مفید ارائه شوند.

اما فرآیند کاوی چیست؟ فرایند کاوی به این معنی است که فرایندهای سازمان مدل شده و تجزیه و تحلیل شوند. به ترتیبی که در نهایت، کسب و کارها به سمت سازماندهی و تحقق اهداف مورد نظر حرکت کنند. مفهوم Process mining ترکیبی از فناوری‌ها و روش‌هایی را بیان می‌کند که در حوزه وسیع‌تری از مدیریت فرایند قرار می‌گیرند. هدف فرایند کاوی این است که بررسی کند چگونه فرایندها در واقعیت منعکس می‌شوند، چطور باید تحلیل شوند، برای انجام آن‌ها چه مشکلاتی وجود دارد، برای بهینه سازی فرایندها چه اقداماتی باید انجام شود و… پس از یافتن پاسخ مناسب برای این سوالات، بهبود روند کار آغاز می‌شود.

اما پس از این دو اشاره مختصر به داده کاوی و فرایند کاوی، در این مطلب قصد داریم به مقایسه فرایند کاوی و داده کاوی بپردازیم و شباهت‌ها و تفاوت‌های آن‌ها را بررسی کنیم.

داده کاوی و فرآیند کاوی چه شباهت‌هایی دارند؟

در بحث مقایسه فرایند کاوی و داده کاوی به این نتیجه می‌رسیم که داده کاوی و فرآیند کاوی اشتراکات زیادی دارند. در ادامه به تعدادی از این شباهت‌ها اشاره می‌کنیم.

• داده کاوی و فرایند کاوی هر دو از تکنیک‌های هوش تجاری (Business Intelligence) هستند.
• هر دوی آن‌ها برای کشف روابط و الگوهای پنهان در داده‌ها از الگوریتم‌های مشخصی استفاده می‌کنند.
• هدف داده کاوی و فرایند کاوی ایجاد بینش صحیح در کاربران برای تصمیم‌گیری بهتر است.
• داده کاوی و فرایند کاوی هر دو با مشکل پردازش حجم بزرگی از داده‌ها (که نمی‌توان با دست انجام داد)، روبرو هستند.

به نظر می‌رسد مهم‌ترین موضوع در مقایسه فرایند کاوی و داده کاوی این باشد که هدف هر دو ایجاد بینش صحیح در کاربران برای تصمیم‌گیری مفیدتر و هدفمندتر باشد.

داده کاوی و فرایند کاوی چه تفاوت‌هایی دارند؟

در ادامه مقایسه فرایند کاوی و داده کاوی، تفاوت‌های آن‌را مورد بررسی و مطالعه قرار می‌دهیم.

داده کاوی بر الگوها و فرایند کاوی بر فرایندها تمرکز دارد

داده کاوی برای تحلیل داده‌ها و همچنین کشف و پیش‌بینی الگوها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تکنیک هیچ‌گونه ارتباط مستقیمی با فرایندهای کسب و کار ندارد.

اما فرایندکاوی بر کشف، کنترل، ارتقا و بهبود فرایندهای کسب و کار به وسیله تحلیل داده‌های به دست آمده از سیستم‌های مورد پشتیبانی، تمرکز دارد. فرایند کاوی، نوعی دیدگاه واقعی از نحوه عملکرد فرایندها ارائه می‌دهد. بنابراین قرار داشتن الگو در مقابل فرایند اولین تفاوت داده کاوی و فرایند کاوی به شمار می‌رود.

داده کاوی بر تحلیل اطلاعات ایستا و فرایند کاوی بر اطلاعات پویا متمرکز است

داده کاوی به تحلیل اطلاعات ایستا می‌پردازد. در واقع داده‌ها و اطلاعات در هر لحظه از فرایند تحلیل در دسترس قرار دارد. اما فرایند کاوی چگونگی ایجاد داده‌ها را مورد توجه قرار می‌دهد. تکنیک‌های فرایند کاوی می‌تواند از فرایندهای کسب و کار در حال اجرا یک real-time ارائه دهد. همچنین برای کاربران این فرصت را فراهم می‌کند تا فرایندهای پویا و بر مبنای داده‌های جدید ایجاد کنند.

داده کاوی به نتایج و فرایند کاوی به علت‌ها توجه دارد

داده کاوی، تحلیل اطلاعات را بر مبنای الگوهای خاص انجام می‌دهد و تنها به محدوده تحلیل نتایج توجه دارد. در حالی که نمی‌داند این الگوها چگونه استقرار یافته‌اند. اما فرایند کاوی دیدگاه‌های خود را در مورد نحوه خلق نتایج، به طور کامل ارائه می‌دهد و به علت ایجاد فرایندها توجه دارد.

داده کاوی به سوالات عمومی و فرایند کاوی به سوالات اختصاصی پاسخ می‌دهد

داده کاوی، الگوهای مخفی در داده‌ها را پیگیری می‌کند اما توان پاسخگویی به سوالات خاص را ندارد. در حالی که فرایند کاوی قادر است به سوالات واضح، مشخص و از پیش طراحی شده پاسخ دهد.

داده کاوی بر مسیر اصلی و فرایند کاوی بر مسیر انحرافی متمرکز است

در داده کاوی توجه بر الگوهای اصلی در مجموعه داده‌ها اهمیت زیادی دارد. در صورتی که فرایند کاوی به دنبال استثناها و انحرافات است. خوب است بدانید استثناهای مهم می‌توانند به عنوان شاخصی برای عدم کارایی یا فرصت‌های ارتقا مورد استفاده قرار گیرند.

داده کاوی بر دیدگاه عملکردی (وظیفه گرا) و فرایند کاوی بر دیدگاه فرایندی تمرکز دارد

تکنیک‌های داده کاوی، الگوهای انتزاعی را در قالب‌هایی مانند قوانین، دستورالعمل یا درخت تصمیم طراحی می‌کنند. در حالی که فرایند کاوی بر دیدگاه فرایندی تمرکز دارد و شامل جنبه‌های موقت و نگاه به اجرای یک فرایند از منظر تعدادی فعالیت اجرا شده است. به بیان دیگر، فرایند کاوی، مدل فرایندها را ایجاد کرده و از آن‌ها برای شناسایی گلوگاه‌ها استفاده می‌کند.

و در انتها…

با مقایسه فرایند کاوی و داده کاوی، دانستیم که هر دو از تکنیک‎‌های هوش تجاری (BI) هستند و از الگوریتم‌های مشخصی برای پیدا کردن الگوهای پنهان در داده‌ها استفاده می‌کنند. هدف نهایی این دو تکنیک نیز همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم، ایجاد نگرش اصولی و صحیح در کاربران برای تصمیم‌گیری بهتر و موثرتر است. خوب است بدانید که سابقه داده کاوی بسیار بیشتر از فرایند کاوی است و الگوریتم‌های آن می‌تواند برای استخراج قوانین و دستورالعمل‌های مختلف از داده‌ها مورد استفاده قرار گیرد. از سوی دیگر، هر چند داده کاوی و فرایند کاوی مشترکات زیادی دارند، اما در نوع فعالیتی که انجام می‌دهند و همچنین جایی که مورد استفاده قرار می‌گیرند در بین آن‌ها تفاوت‌های اساسی وجود دارد.