چارچوب safe چیست؟ با پلتفرم چابک مقیاس پذیر و نحوه کارکرد آن آشنا شویم

زمان مطالعه: 8 دقیقه

برای موفقیت در تجارت، تیم‌های کسب و کار شما باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن به مشتریان پاسخ دهند، همه نیازهای آنها را رفع کنند و همواره آنها را راضی نگه دارند. اما چگونه می‌توانید تیم‌های کسب و کار خود را قدرتمندتر، سریع‌تر و بهتر کنید؟

در این مطلب به شما خواهیم گفت با متحد کردن همه تیم‌های سازمانتان در قالب چارچوب safe می‌توانید این کار را به راحتی انجام دهید. همراه ما باشید تا به شما بگوییم safe چیست و نحوه کارکرد این چارچوب Agile چگونه است.

چارچوب safe چیست؟

چارچوب چابک مقیاس پذیر (Scaled Agile Framework) یا SAFe، به معنی مجموعه‌ای از الگوهای سازمانی و گردش کار برای اجرای روش‌های چابک در مقیاس سازمانی است. این چارچوب یک مجموعه دانش است که شامل هدایت‌های ساختار یافته در مورد نقش‌ها و مسئولیت‌ها، نحوه برنامه ریزی، مدیریت کار و ارزش کارهایی است که باید حفظ شوند.

SAFe، یکی از محبوب‌ترین Framework های Agile به شمار می‌رود و هم ترازی، همکاری و تحویل را در میان تعداد زیادی از تیم‌های چابک ترویج می‌کند. این چارچوب پیرامون 3 بدنه اصلی دانش، یعنی توسعه نرم افزار چابک، توسعه محصول ناب و تفکر سیستمی شکل گرفت. همزمان با رشد کسب و کارها، safe نوعی رویکرد ساختار یافته برای مقیاس بندی چابک ارائه می‌دهد.

علاوه بر این، چارچوب safe ، ضمن دادن انعطاف پذیری به تیم محصول، به مدیریت برخی چالش‌ها در سازمان‌های بزرگتر هنگام تمرین Agile کمک می‌کند. از آنجا که این رویکرد، شامل یک پایگاه دانش گسترده از بهترین شیوه‌های اثبات شده است، تیم‌های محصول می‌توانند از آن برای ارائه محصولات نرم افزاری موفق استفاده ‌کنند.

تاریخچه چارچوب safe چیست؟

چارچوب safe در سال 2011 به رسمیت شناخته شد. Dean Leffingwell، یکی از فعالان حوزه نرم افزار و نویسنده کتاب Agile Software Requirements (الزامات نرم افزار چابک)، برای اولین بار چارچوب safe را «تصویر بزرگ سازمانی چابک» نامید. این تصویر بزرگ، نحوه استفاده از چارچوب‌های چابک موجود مانند Lean، Kanban، Scrum و XP را توضیح داده و آنها را در تیم، برنامه و نمونه کارها اعمال می‌کند.

انواع چارچوب safe چیست؟

اکنون می‌دانیم پلتفرم safe چیست و از چه زمانی مطرح شد. اما این چارچوب به دو دسته تقسیم می‌شود:

safe سه سطحی

این نوع safe ، شامل 3 سطح اصلی به نام‌های تیم، برنامه و پورتفولیو است.

• تیم: همه تیم‌ها، از تیم معماری گرفته تا تیم توسعه Agile، معمولا به عنوان تیم‌های چابک شناخته می‌شوند. تیم‌ها از روش برنامه نویسی XP به منظور تعریف، توسعه، آزمایش و ارائه ارزش استفاده می‌کنند. خوب است بدانید که بر خلاف اسکرام، تیم‌های چابک همکاری نزدیکی با یکدیگر دارند.

• برنامه: در مجموع حدود 5 تا 10 تیم safe باید همکاری کنند تا یک قطار انتشار چابک را هماهنگ کنند و هر دو هفته یک بار سیستم‎‌های کاری را تحویل دهند.

• پوتفولیو: معمولا به عنوان مجموعه‌ای از جریان‌های ارزش تعریف می‌شود. پوتفولیو برای بودجه بندی مکانیسم‌های بودجه ریزی چابک ناب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

safe چهار سطحی

این مورد علاوه بر سطوحی که ذکر کردیم، یک سطح اضافی به نام جریان ارزش را در بین سطوح پورتفولیو و برنامه، یکپارچه سازی می‌کند. سطح جریان ارزش اضافی، safe 4 سطحی را در سازمان‌هایی که متعهد به ساخت سیستم‌های گسترده هستند، بسیار کارآمد و مفید می‌کند.

اصول چارچوب safe چیست؟

اصول Scaled Agile Framework به منظور بهبود کلی سازمان با الهام بخشیدن به تصمیم گیری چابک در سراسر مرزهای عملکردی و سازمانی تعریف می‌شود. هدف این اصول، تاثیرگذاری بر تصمیمات مدیران، رهبران و کارکنان سازمان، به همراه تغییر ذهنیت آنها برای حرکت از تفکر سنتی به تفکر چابک است.

دیدگاه اقتصادی داشته باشید

بر اساس تئوری جریان توسعه محصول اثر راینرتسن، دستیابی به کوتاه‌ترین زمان ماندگاری مستلزم آن است که هر فرد در زنجیره تصمیم گیری، پیامدهای اقتصادی تاخیرها را درک کند.

به خاطر داشته باشید که تحویل زودهنگام همیشه کافی نیست. بر اساس رویکرد SAFe، توالی مشاغل برای مواردی مانند: حداکثر منفعت، درک مبادلات اقتصادی و عملکرد در چارچوب بودجه تعیین شده، مسئولیت‌های هستند که باید در سراسر سازمان به اشتراک گذاشته شوند.

تفکر سیستمی ایجاد کنید

سیستم SAFe افراد را تشویق می‌کند تا تفکر سیستمی را در 3 حوزه مهم اعمال کنند: راه حل‌ها، سازمانی که سیستم را ایجاد می‌کند و جریان‌های ارزش.

راه‌ حل‌ها به محصولات، خدمات یا سیستم‌هایی که به مشتری تحویل داده می‌شود (داخلی یا خارجی) اشاره می‌کنند. راه حل‌های بزرگ، بخش‌های به هم پیوسته زیادی دارند، پس اعضای تیم باید برای تطبیق آنها، تصویر بزرگ‌تر و کامل‌تری در اختیار داشته باشند.

افرادی که چارچوب SAFe را پیگیری می‌کنند باید افراد، مدیریت و فرآیندهای سازمان را در نظر بگیرند. بنابراین، اگر قصد بهینه سازی روش کار افراد در سازمانتان را دارید، ممکن است لازم باشد با تامین کنندگان و مشتریان، قراردادهای کاری جدید ببندید.

به طور کلی، کسب و کار شما باید چگونگی جریان ارزش را به وضوح تعریف کند. مدیران نیز باید این جریان را در بخش‌های عملکردی و سازمانی به حداکثر برسانند.

طراحی مبتنی بر مجموعه را جدی بگیرید

فرض کنید طراحی سیستم‌ها و نرم افزارها یک تمرین نامشخص است، این عدم قطعیت می‌تواند با طراحی مبتنی بر مجموعه که نیازمند حفظ الزامات متعدد و گزینه‌های طراحی برای مدت طولانی‌تر در چرخه توسعه است، برطرف شود. همچنین، طراحی مبتنی بر مجموعه، برای تمرکز بیشتر بر طراحی نهایی در فرآیند، به داده‌های تجربی متکی است.

طراحی مبتنی بر مجموعه، با شناسایی گزینه‌ها و نتایج مورد نظر، به یک شرط بندی استراتژیک بسیار شبیه است. در نتیجه در مواقع عدم اطمینان، به شما کمک قابل توجهی خواهد کرد.

همچنین مفهوم یکپارچه سازی نقاط عطف یادگیری، نیز برای طراحی مبتنی بر مجموعه بسیار مفید است. چرا که هرچه تیم‌ها در طول زمان بیشتر یاد بگیرند، می‌توانند انتخاب‌های بیشتری را حذف کنند. هر چه انتخاب‌های بیشتری حذف شود، شناسایی بهترین مسیر رو به جلو و در نتیجه ایجاد بهترین نتایج برای مشتریان آسان‌تر خواهد بود.

چرخه‌های یادگیری سریع و یکپارچه بسازید

این مورد نیز مانند مورد قبلی، به ریسک و عدم قطعیت از طریق نقاط عطف یادگیری می‌پردازد.

در اینجا برای اثبات عملکرد، در نظر گرفتن یکی از اجزای سیستم کافی نیست، بلکه کل سیستم را برای ارزیابی امکان سنجی انتخاب‌های طراحی فعلی باید در نظر بگیرید. همچنین، نقاط ادغام باید بر اساس یک آهنگ منظم برنامه ریزی شوند تا چرخه‌ یادگیری با سرعت بیشتری پیش برود.

به ارائه و ارزیابی سیستم‌های کاری واقعی بپردازید

ارائه یک سیستم کاری واقعی، نسبت به سند الزامات یا برخی ارزیابی‌های سطحی دیگر، مبنای بهتر و مطمئن‌تری برای تصمیم‌گیری فراهم می‌کند. علاوه بر این، گنجاندن ذینفعان در آن تصمیمات و امکان سنجی در مراحل اولیه، از ایجاد اطمینان و تفکر سیستمی پشتیبانی می‌کند.

فعالیت‌ها را در فرآیندهای کسب و کار محدود کنید

محدود کردن فعالیت در فرآیند به ذینفعان کمک می‌کند تا ببینند کار دقیقا چگونه انجام می‌شود. عناصر این اصل نشان دهنده راهکارهای اصلی برای به حداکثر رساندن توالی عملیاتی، تسریع اجرای جریان ارزش و تحویل ارزش است. اعمال این موارد به معنی محدود کردن میزان هم‌پوشانی کار، پیچیدگی هر یک از موارد کار و کل فعالیت انجام شده در یک زمان معین است.

به تمرکز زدایی در تصمیم گیری توجه کنید

اتخاذ یک رویکرد اقتصادی با تمرکز زدایی در تصمیم گیری، استقلال لازم برای انجام کارها را به تیم‌ها می‌دهد. مدیران باید ضمن حفظ قدرت تصمیم گیری خود برای موضوعات دارای اهمیت استراتژیک، به تیم‌ها کمک کنند تا در مورد هر چیزی یک انتخاب درست و آگاهانه داشته باشند.

انگیزه درونی کارکنان را بشناسید

با کمک یک مشاور بانفوذ و برگزاری جلسات منظم مشاوره و گفتگو، می‌توانید از طرز فکر، انگیزه‌ها و ایده‌های کارکنان خود به راحتی مطلع شوید و از آنها در پیشرفت اهداف سازمان استفاده کنید.

ارزش‌های اصلی چارچوب safe چیست؟

اصول و ارزش‌های اصلی safe ، فرهنگی را توصیف می‌کند که به شما نشان می‌دهد رفتار مدیران و مردم چگونه باید باشد تا بتوانند به طور موثر از این چارچوب استفاده کنند. این اصول عبارتند از:

هم ترازی

اجرای موفق safe ، مستلزم آن است که سازمان‌ها، برنامه ریزی و بازتاب فعالیت‌های خود را در تمام سطوح سازمان در نظر بگیرند. به این تزتیب، همه افراد وضعیت فعلی کسب و کار، اهداف کسب و کار و نحوه حرکت افراد برای رسیدن به آن اهداف را درک می‌کنند. با هماهنگی و همگام سازی منظم افراد و فعالیت‌ها، تمام سطوح پورتفولیو در یک راستا باقی می‌ماند. همچنین، اطلاعات، به صورت دقیق و به موقع از بالا به پایین جریان پیدا می‌کند.

کیفیت داخلی

دقت کنید که در چارچوب safe ، چابکی هرگز نباید باعث کاهش کیفیت شود. این چارچوب از تیم‌ها در همه سطوح تقاضا می‌کند تا معنای «انجام شده» را برای هر کار یا پروژه‌ای تعریف کرده و روش‌های توسعه کیفیت را در قراردادهای کاری بگنجانند. ابعاد کیفیت داخلی بر اساس safe ، به 5 دسته تقسیم می‌شود: جریان، کیفیت معماری و طراحی، کیفیت کد، کیفیت سیستم و کیفیت انتشار.

شفافیت

در چارچوب safe ، اعتماد سازی مورد استقبال و تشویق قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، اقداماتی مانند برنامه ریزی کار در اندازه‌های دسته‌ای کوچکتر باعث می‌شود تا مشکلات زودتر و سریع‌تر آشکار شوند. همچنین، امکان مشاهده سریع پیشرفت‌ها، انجام بازرسی و تطبیق آیین‌ها نیز فراهم خواهد شد.

اجرای برنامه

اجرای برنامه، مهم‌ترین بخش چارچوب safe به حساب می‌آید و چیزهای دیگر را سرجای خودشان قرار می‌دهد. بنابراین، تیم‌ها و برنامه‌ها باید بتوانند کیفیت، نرم افزار و ارزش تجاری را به طور منظم و دقیق ارائه دهند.

رهبری

پلتفرم safe به رفتار رهبری ناب و چابک نیاز دارد. چرا که تنها رهبران می‌توانند سیستم را تغییر دهند و محیط لازم را برای پذیرش همه ارزش‌های اصلی، ایجاد کنند.

چارچوب safe چگونه کار می‌کند؟

سازمان‌هایی که به اجرای پلتفرم safe تمایل دارند، معمولا دارای پشتیبانی مالی در سطح اجرایی، اهداف قدرتمند برای تغییر و همچنین پایه‌ای در استفاده از Scrum هستند. اما مراحل اجرای چارچوب safe چیست.

اجرای چارچوب safe ، 12 مرحله دارد:

1. رسیدن به نقطه اوج
2. عوامل تغییر به روش چابک را آموزش دهید.
3. مدیران، مجریان و رهبران را آموزش دهید.
4. برای اجرای راهکارهای سیستم اجایل، یک مرکز آموزشی ایجاد کنید.
5. جریان‌های ارزش را شناسایی کنید.
6. برنامه پیاده سازی را ایجاد کنید.
7. برای ایجاد قطار انتشار و تحویل چابک آماده شوید.
8. تیم‌ها را آموزش دهید و قطار چابک را راه‌اندازی کنید.
9. قطارهای اجرایی را هدایت کنید.
10. قطارهای چابک بیشتری راه‌اندازی کنید و سایر جریان‌های ارزش را نیز شناسایی کنید.
11. پورتفولیو را گسترش دهید.
12. چارچوب خود را ارتقا دهید و بهبود ببخشید.

تغییر فرهنگ و روش کار در یک سازمان بسیار سخت است. چرا که بسیاری کسب و کارها گزارش می‌دهند که اجرای safe یکی از سخت‌ترین و در عین حال خلاقانه‌ترین تغییر پذیری است که تا کنون انجام داده‌اند.

در طول طراحی، تحولات و پیاده سازی روش چابک، معماران یک بستر اجرایی معماری را در چارچوب safe توصیف می‌کنند تا نوعی معماری برنامه ریزی شده را طراحی کنند. بستر اجرایی این معماری به تدریج و با تغییر نیازمندی‌ها کسب و کار تکامل پیدا می‌کند. برای ایجاد این معماری، معماران کسب و کار، معماران سیستم و معماران راه حل با هم همکاری می‌کنند.

مزایای چارچوب safe چیست؟

• این پلتفرم به تیم‌های متقابل کمک می‌کند تا به طور موثرتر همکاری کنند.

• به سازمان‌ها کمک می‌کند تا به وضوح و شفافیت بیشتری دست پیدا کنند.

• چارچوب safe ، تمام جنبه‌های یک پروژه را با اهداف تجاری گسترده‌تر هماهنگ می‌کند.

معایب چارچوب safe چیست؟

• برخی معتقدند که این چارچوب، صد در صد چابک نیست، چرا که بیش از اندازه به برنامه ریزی اولیه و تعریف فرآیند نیاز دارد.

• علاوه بر این، این سیستم بیشتر از نوعی رویکرد از بالا به پایین استفاده می‌کند تا یک رویکرد مبتنی بر تیم.

و در انتها…

ملاحظه کردید که چارچوب safe به رویکرد توسعه یک چارچوب نرم افزاری چابک بر اساس ادغام الگوهای دانش، به منظور مقیاس گذاری در یک سازمان اشاره می‌کند. این پلتفرم که بر اساس اصول توسعه ناب چابک عمل می‌کند، برای ارائه راهنمایی در سطوح تیم، برنامه و نمونه کار ارائه شده است.