در این مقاله قصد داریم تفاوت بین سامانه آموزش مجازی و دیگر مفاهیم مشابه این حوزه را شرح دهیم، از این رو در ادامه با اصطلاحات این حوزه بیشتر آشنا خواهید شد و تفاوت‌های بین آنها را متوجه می‌شوید.
ابتدا LMS یا سامانه آموزش مجازی را تعریف می‌کنیم. برای آشنایی بیشتر با LMS، مقاله «ال ام اس (LMS) چیست؟» را بخوانید.
سامانه آموزش مجازی (LMS)
سامانه آموزش مجازی (Learning Management System) نرم‌افزاری است که امکان آموزش آنلاین را برای دانش‌آموزان فراهم می‌کند. مواد آموزشی که در این سامانه استفاده می‌شود، به صورت چندگانه شامل آزمون، محتوای ویدیوئی و مواد آموزشی خودساخته است. در واقع به وسیله این نرم‌افزار نه تنها می‌توانید محتوای آموزش مجازی تهیه کنید، بلکه می‌توانید دانش‌آموزان را در فرآیند یادگیری پیگیری کرده و از پیشرفت آنها گزارش تهیه کنید.
دانش‌آموزان با ثبت‌نام در دوره‌های آموزش مجازی در سامانه LMS می‌توانند در هر زمان از طریق کامپیوتر و دیگر ابزارهای الکترونیک به مواد آموزشی دسترسی پیدا کرده و روند یادگیری را منطبق با سرعت خود پشت سر بگذارند.
بخوانید: ویژگی‌های یک LMS خوب چیست؟
به طور کلی، ویژگی‌های اساسی LMS عبارتند از:
- مدیریت و ثبت‌نام دانش‌آموزان
- مدیریت رویدادهای آموزشی (مانند برنامه‌ریزی، پیگیری و تحویل WBT)
- مدیریت مدرک و برنامه آموزشی
- مدیریت مهارت‌ها و شایستگی‌ها
- گزارش‌دهی
- مدیریت پرونده آموزشی
- تالیف دروس
سامانه آموزش مجازی (LMS) مزایای بسیاری دارد. از جمله اینکه امکان استفاده از مطالب آموزشی را برای دانش‌آموزانی که در فاصله زیاد از مرکز آموزشی زندگی می‌کنند، یا به خاطر شغلشان و دلایل دیگر نمی‌توانند تمام وقت در کلاس درس حضور داشته باشند و می‌خواهند در زمان‌های در اختیار خودشان به یادگیری بپردازند، فراهم می‌کند.
از دیگر مزایای LMS می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پیگیری آسان پیشرفت دانش‌آموزان
LMS روش خوبی برای پیگیری پیشرفت دانش‌آموزان است. در شرایطی که دانش‌آموزان زمانی برای آموزش چهره به چهره و شرکت در کلاس درس ندارند، ممکن است پیگیری کارهایی که انجام می‌دهند و نحوه استفاده آنها از منابع دوره به نظر دشوار برسد، اما قابلیت گزارش‌دهی سامانه آموزش مجازی شما را قادر می‌سازد که موارد زیر را ببینید:
- چه کسی دوره را شروع کرده؟
- چه کسی دوره را تمام کرده؟
- کدام دانش‌آموزان در حال حاضر آنلاین هستند؟
- چقدر طول می‌کشد تا دوره آنها تکمیل شود؟
- چه مدت برای تکمیل دوره برای هر دانش‌آموز زمان مانده است؟
- نتایج آزمون و اینکه چه تعداد در آزمون شرکت کرده‌اند؟
این اطلاعات نه تنها برای پیگیری دانش‌آموزان مورداستفاده قرار می‌گیرد، بلکه برای اندازه‌گیری اثربخشی ارائه آموزش مجازی و نیز ملاحظه آنکه کجا نیاز است تا بهبودی در محتوای دوره صورت گیرد، بسیار مفید است.
سهولت در تغییر محتوای دوره‌ها
شاید بخواهید خطاهایی را در محتوای خود اصلاح کنید، آن را با توجه به استانداردهای جدید به روز کنید یا فقط محتوای جدیدی را به دوره اضافه کنید تا دانش‌آموزان بهره بیشتری از آن ببرند. با سامانه آموزش مجازی این به راحتی امکان‌پذیر است. همین که تغییراتی ایجاد کنید یا محتوای جدید آپلود کنید، به طور اتوماتیک تمام تغییرات برای دانش‌آموزان سامانه اعمال می‌شود، بنابراین همیشه مطمئن هستید که دانش‌آموزان به مواد آموزشی درستی دسترسی دارند. از آنجا که همه چیز به طور آنلاین انجام می‌شود، دیگر نیازی نیست کارهایی چون چاپ صدها ورق کاغذ از مواد آموزشی جدید دوره انجام دهید که می‌تواند بسیار هزینه‌بر باشد و زمان زیادی صرف کند.
آموزش مجازی ساده‌تر و ارزان‌تر است
آموزش مجازی می‌تواند گزینه عالی برای کسب و کار شما باشد، زیرا برنامه‌ریزی زمانی آن آسان‌تر از جلسات کلاس درس است و پول بیشتری ذخیره می‌شود. گرچه هزینه زیادی بابت سامانه پرداخت می‌کنید، اما برای معلمان و کلاس درس اضافی یا مواد آموزشی هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنید، زیرا همگی آنلاین هستند. همچنین شما می‌توانید هر تعداد دانش‌آموز که می‌خواهید آموزش دهید، بدون اینکه مجبور باشید اندازه کلاس را منطبق با تعداد دانش‌آموزان انتخاب کنید یا با ساعات کاری معلمان تطبیق دهید، این یعنی هیچ محدودیتی در تعداد خرید دانش‌آموزان وجود ندارد.
سامانه آموزش مجازی (LMS) خود انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
LMS برپایه وب و نرم‌افزار LMS قابل نصب
سابقا باید نرم‌افزار LMS را در سرور خود نصب می‌کردید که باید توسط IT شما حفظ می‌شد. این هزینه راه‌اندازی زیاد و قراردادهای نگهداری زیادی داشت که بسیار گران می‌شد. LMS های جدید سامانه آموزش مجازی اینترنتی بر پایه وب ارائه می‌دهند. قیمت نرم‌افزارهای برپایه وب بسیار کمتر از نرم‌افزارهای نصب شدنی هستند. این نرم‌افزار حفظ و توسعه داده می‌شود، هزینه راه‌اندازی زیاد ندارد و هزینه ماهانه آن بسیار کمتر از نسخه نصبی LMS است.
Saas / LMS ابری و LMS میزبانی
در نرم‌افزارهای برپایه وب دو دیدگاه مختلف وجود دارد: می‌توانید Saas LMS انتخاب کنید یا خودتان نرم‌افزار را میزبانی کنید. اگر می‌خواهید نرم‌افزار را خودتان میزبانی کنید، در این صورت کنترل کامل بر فضای سرور دارید. اما همچنین مسئول به روزرسانی و امنیت سرور نیز هستید. باید مدام به روزرسانی انجام دهید. اگر saas LMS را انتخاب می‌کنید، همه این مسئولیت‌ها برعهده فروشنده LMS است. شما تنها تمرکزتان بر ایجاد دوره‌های آنلاین است.
رایگان و پولی
اگر در تیم خود کسی با مهارت فنی دارید یا بودجه کمی دارید، نگاهی به سامانه آموزش مجازی که رایگان در دسترس است، بیندازید. راه‌حل‌هایی وجود دارد که خودتان می‌توانید نصب و راه‌اندازی کنید. اگر نمی‌خواهید خودتان نرم‌افزار را نصب و راه‌اندازی کنید، مجبورید LMS پولی را انتخاب کنید.
منبع باز و منبع بسته
هم در نرم‌افزاهای نصبی و هم بر پایه وب، سامانه آموزش مجازی منبع باز و منبع بسته دارید. نرم‌افزار LMS ابری و Saas آنلاین، هیچوقت منبع باز نیستند. اگر طرفدار پروژه‌های منبع باز هستید، سراغ اینها نروید. منبع باز به شما آزادی می‌دهد اما مسئولیت‌هایی نیز دارد.
یکپارچگی
از لحاظ یکپارچگی، هم سیستم‌های دارای یکپارچگی وجود دارد و هم سیستم فاقد یکپارچگی. برای آنکه اطلاعات شما جریان راحت و روانی داشته باشد، به LMS هایی که یکپارچگی چند جانبه ارائه می‌دهد، روی بیاورید.
سامانه مدیریت آموزش (TMS)
سامانه مدیریت آموزش (Training Management System) نیز مانند سامانه آموزش مجازی، برای ارائه‌دهندگان آموزش مفید است و به بالا رفتن ثبت‌نام کمک می‌کند و مزیت رقابتی ایجاد می‌کند. در ادامه به تعریف این سامانه و تفاوت آن با سامانه آموزش مجازی می‌پردازیم.
سامانه مدیریت آموزش توسط آموزش‌دهندگان برای مدیریت جنبه‌های مالی عملیات آموزشی مورداستفاده قرار می‌گیرد. از جمله ویژگی‌های این سامانه، مدیریت جلسات آموزش و تاریخ آنها، ثبت‌نام و پرداخت آنلاین، ارتقا دوره و ارتباط با مسئول ثبت‌نام است، گزارش داده‌ها و ارسال نظرسنجی به دانش‌آموزان را نیز مدیریت می‌کند.
مزایای سامانه مدیریت آموزش:
برخی شامل LMS می‌شود
اگر مطمئن نیستید که می‌خواهید از LMS استفاده کنید یا TMS، باید بدانید برخی سامانه‌های مدیریت آموزش شامل سامانه آموزش مجازی نیز هستند، بنابراین اگر احساس می‌کنید که به عناصر هر دو سیستم نیاز دارید تا به پیشرفت کسب و کار شما کمک کند، به سمت سامانه مدیریت آموزش بروید که LMS را نیز شامل می‌شود و می‌توانید بهترین‌های هر دو دنیا را با هم داشته باشید.
نیازی به سیستم‌های چندگانه نیست
از آنجا که داخل سامانه TMS، سامانه LMS نیز وجود دارد، TMS نیاز به سیستم‌های چندگانه مختلف را از بین می‌برد، این یعنی همه چیز در یک مکان نگهداری می‌شود. سیستم‌های مدیریت آموزش شامل چیزهایی چون CRM و سیستم گزارش آموزش هستند، بنابراین نیازی نیست که با سیستم‌های چندگانه کار کنید و داده‌های یکسانی را بارها و بارها وارد کنید. این همچنین در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌کند و در واقع تنها برای یک سیستم پول پرداخت می‌کنید، در حالی که از چندین سیستم استفاده می‌کنید.
آموزش بر مبنای کلاس درس و آموزش مجازی ارائه می‌دهد
اگر آموزش بر مبنای کلاس درس و آموزش مجازی ارائه می‌دهید، یک سیستم مدیریت آموزشی به شما کمک می‌کند تا عملکرد هر دو جنبه آن را مدیریت کنید. اگر می‌خواهید آموزش ترکیبی ارائه دهید، بسیار عالی است، زیرا مجبور نیستید هر دو جنبه آموزش را جداگانه پیگیری کنید.
فروش همه دوره‌ها به صورت آنلاین
علاوه بر مدیریت جنبه اجرایی آموزش، مانند ارسال ایمیل به دانش‌آموزان و رزرو منابع برای کلاس‌های درس، سامانه مدیریت آموزش به شما اجازه می‌دهد تا دوره‌های آموزشی را به طور آنلاین به فروش برسانید، حال چه آموزش مجازی باشد و چه آموزش برمبنای کلاس درس. به این ترتیب شما می‌توانید همه دوره‌ها را در وبسایت به نمایش بگذارید. پرداخت آنلاین سریع، آسان و امن از سوی دانش‌آموزان انجام می‌شود.
ذخیره مقدار زیادی زمان برای عملیات اجرایی
هدف اصلی از سامانه مدیریت آموزش، ذخیره زمان برای شما و کسب و کارتان است تا بتوانید تمرکز خود را بر کارهای مهمتری بگذارید. سیستم مدیریت آموزش، کارهای زیادی می‌تواند انجام دهد، از جمله مدیریت همه مخاطبان و ارسال اتوماتیک به آنها، ارسال و جمع‌آوری نتایج نظرسنجی دانش‌آموزان، مدیریت فروش، مدیریت پرونده دانش‌آموزان و کمک به نگهداری همه چیز در یک جای واحد، بنابراین نیازی نیست نگران داده‌های تکراری باشید یا برای پیدا کردن چیز بسیار مهمی که به آن نیاز دارید، تلاش کنید.
سامانه مدیریت دانش‌آموز (SMS)
سامانه مدیریت دانش‌آموز (Student Management System) گاهی اشاره دارد به سیستم اطلاعات دانش‌آموز (SIS)، سیستم مدیریت اطلاعات دانش‌آموز (SIMS) یا سیستم پرونده دانش‌آموز (SRS) که مدیریت همه روزه عملکرد سازمان‌های آموزشی می‌باشد. برخی قابلیت‌های SMS شامل موارد زیر است:
- مدیریت تحقیق (پژوهش) از دانشجویان آینده‌نگر
- پردازش پذیرش دانشجو
- ثبت‌نام دانشجویان جدید و ذخیره انتخاب گزینه‌های تدریس
- مدیریت امتحانات، ارزیابی‌ها، نمرات و پیشرفت آکادمیک
- نگهداری گزارش حضور و غیاب
- پیگیری جوایز یا مدارک تحصیلی و فارغ‌التحصیلی
سامانه مدیریت دوره (CMS)
سامانه مدیریت دوره (Course Management System) ابزاری است که می‌توان از آن برای مدیریت تمامی اطلاعات دوره آموزشی استفاده کرد. این به عنوان بخشی از سامانه مدیریت آموزش (TMS) است که به بارگذاری جزئیات دوره‌ها می‌پردازد، بنابراین می‌توانید به راحتی پیگیری و برنامه‌ریزی کل دوره را از یک مکان انجام دهید.
اگر سامانه مدیریت آموزشی را با وبسایت خود ادغام کنید، به شما قابلیت فروش آنلاین دوره و امنیت پرداخت آنلاین را خواهد داد.
مزایای CMS:
همه اطلاعات دوره در یک جا ذخیره می‌شود
به جای کار کردن با سیستم‌ها یا اسناد مختلف برای پیگیری تمامی جزئیات دوره، CMS شما را قادر می‌سازد تمامی جزئیات دوره را در یک سیستم بارگذاری کنید. این یعنی به راحتی می‌توانید همه چیز را پیگیری کنید و هر زمان که نیاز است، ویرایش انجام دهید، چرا که این تنها نسخه‌ای از داده‌هاست که با آن کار می‌کنید.
همچنین بدان معناست که هر کس از اعضای تیم شما می‌تواند به راحتی به اطلاعات دوره دسترسی داشته باشد و بداند که همه با یک سند کار می‌کنند، درنتیجه سردرگمی ناشی از استفاده از نسخه‌های چندگانه پیش نمی‌آید.
با وبسایت شما ادغام می‌شود
اگر سامانه مدیریت دوره را به عنوان بخشی از سامانه مدیریت آموزشی در اختیار دارید، باید قادر باشید سامانه مدیریت آموزشی را با وبسایت خود ادغام کنید، که این به شما اجازه می‌دهد همه اطلاعات دوره را در وبسایت قرار دهید، بدون آنکه مجبور باشید آنها را جداگانه بارگذاری کنید.
این سبب صرفه‌جویی در زمان و تلاش برای تیم شما می‌شود و ریسک خطای انسانی و فراموش کردن بارگذاری اطلاعات در تمام جاهایی که ذخیره شده را کاهش می‌دهد. هر زمان که ویرایشی روی TMS انجام می‌دهید، به طور اتوماتیک روی سایت نیز اعمال می‌شود، بنابراین مشتریان شما همیشه به اطلاعات به روزشده دسترسی دارند.
برنامه‌ریزی منابع و مربیان
نه تنها می‌توانید همه اطلاعات درباره دوره را ذخیره کنید، بلکه می‌توانید چیزهایی چون منابع، مربیان و کلاس‌های درس را نیز برای دوره مشخص کنید تا مطمئن شوید هر چیزی که برای موفقیت در دوره نیاز دارید را در اختیار دارید.
به سادگی پرونده همه منابع و مربیان را بارگذاری کنید، بدین صورت هر زمان برای دوره برنامه‌ریزی کنید، قادر خواهید بود از منابع و چیزهای در دسترس دست به انتخاب بزنید. این از جستجوی چندباره پیشگیری می‌کند، زیرا هرآنچه برای دیگر دوره‌ها اختصاص داده شده، برای انتخاب در دسترس قرار نخواهد گرفت.
کدامیک برای کسب و کار شما مناسب‌تر است؟
واقعیت این است که سامانه مدیریت دوره و سامانه آموزش مجازی هر یک کارهای متفاوتی انجام می‌دهند اما هر دو گزینه‌های خوبی برای افزودن به کسب و کار آموزشی است. بهترین گزینه برای شما یافتن سامانه مدیریت آموزشی (TMS) است که هم CMS و هم LMS را در خود دارد.
بدین صورت از مزایای هر دو سامانه استفاده می‌کنید، علاوه بر اینکه از سایر ویژگی‌ها چون CRM، سیستم گزارش‌دهی، سیستم فروش و ابزارهای بازاریابی نیز استفاده خواهید کرد.
