در دنیای گسترده کسب و کار و بازاریابی، استراتژی‌های بسیاری وجود دارند که بکارگیری هر یک از آنها به نوعی می‌تواند موجب رشد و ارتقا مشاغل مختلف شود. در میان طیف گسترده‌ای از استراتژی‌های مربوط به بازاریابی، استراتژی گاو بنفش (Purple Cow Strategy) یکی از راهبردهای بسیار ساده و در عین حال کاربردی و موثر است که به یک کسب و کار کمک می‌کند تا بتواند خود را به طور کلی از رقبا متمایز سازد و نبض بازار رقابتی کنونی را به دست بگیرد. استراتژی گاو بنفش به طور کلی به خلق ایده‌های نوآورانه‌ای اشاره دارد که حرف تازه‌ای برای گفتن داشته باشند و به راحتی بتوانند توجه مخاطبان را به خود جلب کنند. تکنیک گاو بنفش به شما کمک می‌کند تا منحصر به فرد و خاص باشید و خود را از سایر کسب و کارهای مشابه متمایز سازید. در ادامه این مقاله مفهوم استراتژی گاو بنفش در بازاریابی را به طور کلی مورد بررسی قرار می‌دهیم و شما را با این استراتژی خاص و کاربردی بیشتر آشنا خواهیم کرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه استراتژی بازاریابی روی لینک کلیک نمایید.
استراتژی گاو بنفش چیست؟
شاید اولین سوالی که پس از شنیدن نام استراتژی گاو بنفش برایتان پیش بیاید این است که مگر گاو بنفش هم وجود دارد؟ یا گاو بنفش چه ارتباطی با بازاریابی دارد. «گاو بنفش» عنوان یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های دنیا در حوزه کسب و کار است که در سال 2003 و توسط ست گادین (Seth Godin) نویسنده و کارآفرین مطرح آمریکایی نوشته شد. نویسنده در این کتاب با دیدگاهی واقع گرایانه قصد دارد خوانندگان را با حقیقت دنیای کسب و کار امروزی آشنا کرده و آنها را متقاعد سازد که دیگر با بکارگیری شیوه‌های امتحان شده و قدیمی نمی‌توانند کسب و کار خود را در مسیر رشد و پیشرفت قرار دهند؛ بلکه باید خودشان روش‌های جدیدی را ابداع کنند.
اما ایده گاو بنفش از کجا آمده است؟ ست گادین در بخشی از کتاب خود توضیح می‌دهد که روزی همراه با خانواده خود در فرانسه در حال گشت و گذار بود که از دیدن تعداد زیادی گاو در جاده به وجد آمد و بسیار شگفت زده شد. او تا چندین دقیقه محو تماشای گاوها بود اما پس از طی کردن مسافتی کوتاه دیگر از دیدن آن همه گاو لذت نبرد و تماشا آنها برایش لطفی نداشت؛ چرا که تمام این گاوها سفید، سیاه و قهوه‌ای بودند و تفاوتی چندانی با یکدیگر نداشتند. اما اگر در میان این همه گاو تکراری یک گاو بنفش وجود داشت، داستان به طور کلی عوض می‌شد و این گاو تا همیشه در خاطر او می‌ماند. گاو بنفش با تمامی گاوهای دنیا تفاوت دارد و در میان صدها گاو قابل تشخیص است. در همان جا بود که ایده گاو بنفش به ذهن ست گادین رسید و در نهایت منجر به ابداع استراتژی گاو بنفش شد.
گاو بنفش در دنیای کسب و کار به محصولی منحصر به فرد اشاره دارد که با محصولات مشابه موجود در بازار تفاوت داشته و مخاطب از دیدن آن هیجان زده می‌شود و دوست دارد آن را امتحان کند. استراتژی گاو بنفش بر این باور است که برای جلب توجه مخاطبان باید منحصر به فرد و خاص باشید و محصولی را ارائه کنید که تا پیش از این در بازار وجود نداشته است. هر کسب و کار باید مانند گاو بنفش باشد تا بتواند محصولات و خدمات خود را از تمام رقبا متمایز سازد و توجه مصرف کنندگان را جلب نماید. مسلما اکثر مردم برای خرید کالاهای مورد نیاز خود به سراغ نام‌های تجاری معروف و شناخته شده می‌روند و حاضر نیستند محصولات برندهای جدید و یا ناشناخته را امتحان کنند؛ مگر آنکه محصول مورد نظر، وجه تمایز قابل توجهی با محصولات مشابه موجود در بازار داشته باشد. بنابراین تنها از طریق ایجاد تمایز و ارائه خدمات منحصر به فرد می‌توانید توجه مخاطبان را به کسب و کار و یا نام تجاری‌تان جلب کرده و آنها را نسبت به خرید از خود ترغیب نمایید.
برای درک بهتر این موضوع به عملکرد استیو جابز و شرکت بزرگ اپل توجه کنید و سیر پیشرفت و تکامل این کمپانی چندملیتی آمریکایی را بررسی نمایید. پیش از رونمایی از اولین نسخه گوشی آیفون، نام‌های تجاری دیگری همچون سامسونگ، نوکیا، الجی و غیره در بازار موبایل دنیا حرف اول را می‌زند و تمامی این برندها محصولاتی را با قابلیت‌های تقریبا مشابه به بازار عرضه می‌کردند. در این میان شرکت اپل با رونمایی از یک محصول کاملا منحصر به فرد و سیستم عاملی کاملا جدید توانست توجه طیف گسترده‌ای از مصرف کنندگان را به خود جلب نماید و شوک بزرگی به رقبای خود وارد کند. راز موفقیت شرکت اپل ابداع و رونمایی از محصولی بود که تا پیش از این در هیچ بازاری وجود نداشت و از کیفیت بالایی نیز برخوردار بود. با این وجود و با گذشت چندین سال، گوشی‌های آیفون همچنان در بازار موبایل دنیا حرف اول را می‌زنند و موفقیت کمپانی اپل به چندین سال اول خلاصه نشد. این شرکت هر ساله با رونمایی از یک نسخه آیفون جدید و به روز رسانی دائمی سیستم عامل آی.او.اس، نام خود را در اوج نگه داشته است و همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
بنابراین بر اساس استراتژی گاو بنفش دو عامل «تمایز» و «چشمگیر بودن» می‌تواند یک کسب و کار را در مسیر پیشرفت قرار دهند و آن را به طور کلی از رقبا جدا سازد. از این رو باید سعی کنید محصولات و خدمات خود را طوری به بازار عرضه کنید تا نظر مخاطب را در نگاه اول جلب کرده و او را نسبت به خرید محصول ترغیب نمایید.
تکنیک گاو بنفش چه ارتباطی با بازاریابی دارد؟
همانطور که اشاره کردیم ایده اولیه گاو بنفش در زمان مشاهده تعداد زیادی گاو یک شکل و یک مدل به ذهن ست گادین رسید. اما فرضیه وجود یک گاو بنفش و خاص که می‌توانست در میان آن همه گاو توجه هر کسی را به خود جلب کند تنها در حد یک فکر گذار و ایده باقی نماند و گادین این فرضیه کاملا جدید را وارد دنیای بازاریابی و کسب و کار کرد.
هر کسب و کار نوپا برای شروع فعالیت خود به چهار P اصلی و اولیه نیاز دارد که شامل محصول (Product)، مکان (Place)، قیمت (Price) و تبلیغات (Promotion) است. اما این پی‌های قدیمی و متداول دیگر موجب ایجاد تمایز در بازارهای رقابتی کنونی نمی‌شوند و برای رسیدن به موفقیت و ارتقای فروش باید به یک P جدید فکر کنیم. همین موضوع سبب شد تا گادین یک پی جدید را تحت عنوان Purple cow یا همان گاو بنفش به دنیای کسب و کار معرفی کند. بر اساس این P جدید، کسب و کارها دیگر نباید زمان و سرمایه خود را صرف تبلیغات تکراری و خسته کننده مانند تبلیغات تلویزیونی یا بیلبورد و بنر کنند بلکه باید بکوشند تا با معرفی محصولات و خدمات خاص و جذاب، خودشان را به طور کلی از رقبا متمایز سازند و مسئولیت تبلیغات را به مصرف کنندگان محول کنند. تبلیغات دهان به دهان یا شفاهی (Word of Mouth) بهترین روش برای تبلیغات است که معمولا اکثر کسب و کارها از آن غافل هستند، در حالی که مشتریان شما تاثیرگذارترین قطب‌های تبلیغاتی‌تان هستند.
بنابراین برای تبلیغات و بازاریابی موثر محصولات خود بهتر است به فکر داشتن یک گاو بنفش باشید و انرژی و سرمایه خود را بر خلق ایده‌ها و طرح‌های جدید معطوف نمایید. در دنیایی که تبلیغات تلویزیونی و روش‌های قدیمی تبلیغات دیگر تاثیر چندانی بر مردم ندارند، بهتر است با داشتن یک گاو بنفش و ارائه ایده‌های بکر و دست نخورده، سیاست کاری خود را تغییر دهید و استراتژی گاو بنفش را در کسب و کار خود پیاده کنید.
بکارگیری تکنیک گاو بنفش چه تاثیری بر کسب و کار شما دارد؟
بکارگیری تکنیک گاو بنفش به شما کمک می‌کند تا خاص و منحصر به فرد باشید و با ارائه محصولات و خدمات جدیدی که تا کنون در بازار وجود نداشتند به راحتی خودتان را از رقبا متمایز کنید. سوالی که ممکن است اکنون برایتان پیش آمده باشد این است که ایجاد تمایز در بازار چه نفعی برای کسب و کار شما خواهد داشت؟ پاسخ بسیار ساده است و شما با متمایز ساختن محصولات و خدمات خود در بازار می‌توانید توجه مخاطبان را به محصولات خود جلب کرده و به آنها انگیزه خرید بدهید. زمانی که خاص و منحصر به فرد باشید قطعا افراد بسیاری ترغیب می‌شوند تا برای یک بار هم که شده محصول جدید شما را امتحان کنند. بنابراین با ارائه خدمات با کیفیت و چشمگیر باید سعی کنید این دسته از مشتریان جدید را به مشتریان وفادار و همیشگی خود تبدیل نمایید.
زمانی که خاص و منحصر به فرد باشید دیگر نیازی به بازاریابی و تبلیغات گسترده ندارید و سرمایه شما همان مشتریان جدیدی هستند که ست گادین آنها را به «عطسه کنندگان» تشبیه کرده است. یعنی این مشتریان کسب و کارتان را مانند ویروس منتشر می‌کنند و توجه افراد جدید را به محصولات شما جلب خواهند کرد. بدین ترتیب دیگر نیازی به صرف هزینه‌های گزاف جهت تبلیغات تکراری و خسته کننده ندارید و مشتریان شما این کار را به صورت موثرتر برایتان انجام خواهند داد. تنها کافی است خاص و منحصر به فرد باشید تا عطسه کنندگان خودشان کارشان را انجام دهند و کسب و کار شما را به افراد جدید معرفی کنند. بنابراین بکارگیری استراتژی گاو بنفش در فرآیند بازاریابی و تبلیغات کسب و کار شما نقش مهمی را ایفا می‌کند؛ یعنی مشتریان جدید در واقع مبلغان برندتان هستند و با استفاده از تکنیک تبلیغات شفاهی شما را از صرف زمان و انرژی زیاد برای تبلیغات بی نیاز می‌سازند.
پیاده سازی استراتژی گاو بنفش در بازاریابی
سوال دیگری که اکنون ممکن است برایتان پیش آمده باشد این است که چگونه می‌توانیم استراتژی گاو بنفش را در کسب و کار خود پیاده کنیم؟ استفاده از تکنیک گاو بنفش در بازاریابی فرآیند پیچیده و دشواری ندارد؛ یعنی تنها کافی است خلاق و نوآور باشید تا بتوانید گاو بنفش کسب و کار خود را به بازار معرفی کنید. برای پیاده سازی این ایده می‌توانید از روش‌ها و نکات زیر کمک بگیرید:
پیشینه کسب و کار خود را به دقت بررسی کنید
برای شروع باید کسب و کار خود را به دقت بررسی کرده و موقعیت فعلی خود در بازار را پیدا کنید. با بررسی میزان فروش و رشد خود از زمان آغاز به کار تا به امروز می‌توانید جایگاه خود را در بازار و ذهن مصرف کنندگان مشخص نمایید و بدانید که اکنون در چه مرحله‌ای قرار دارید. آیا برند شما معروف و شناخته شده است یا همچنان باید برندسازی کنید؟
فعالیت رقبا را تحلیل کنید
پس از شناسایی موقعیت خود بازار باید سراغ رقبا بروید و فعالیت آنها را مورد بررسی قرار دهید. شما باید دریابید که رقیبتان چه خدماتی را به بازار ارائه می‌دهد و چه روش‌هایی را امتحان کرده است. با شناسایی مسیری که رقیب شما قبلا طی کرده است بسیار راحت‌تر می‌توانید استراتژی گاو بنفش را در کسب و کار خود پیاده کنید؛ زیرا در این صورت می‌دانید که چه مسیرهایی را نباید طی کنید و به فکر خلق ایده‌های جدیدتر و جذاب‌تری باشید. یعنی باید روش‌هایی را امتحان کنید که رقبا تا به حال به سراغ آنها نرفته‌اند.
خلاق و ایده پرداز باشید
برای داشتن گاو بنفش باید یک اتاق فکری خلاق تشکیل دهید تا بتوانید با همفکری و تعامل مثبت، ایده‌های نوآورانه و جدیدی را برای متمایز ساختن خود از رقبا پیدا کنید. شما باید ایده‌هایی را خلق کنید کنید که تا کنون به فکر رقبا نرسیده است و کاملا بکر و دست نخورده هستند. استفاده از ایده‌های رقبا و مسیری که آنها طی کرده‌اند هرگز منجر به ایجاد گاو بنفش در کسب و کار نخواهد شد. بنابراین سعی کنید خلاق و متفکر باشید.
بررسی نیازها و خواسته‌های مصرف کنندگان
با بررسی رفتار خرید مصرف کنندگان در بازار می‌توانید نیازها و خواسته‌های آنان را شناسایی کرده و ایده‌های خود را در جهت برآورده ساختن انتظارات مخاطبان خلق کنید. زمانی که بدانید مصرف کنندگان دقیقا به دنبال چه چیزی هستند و از چه چیزهایی استقبال می‌کنند، بهتر می‌توانید استراتژی گاو بنفش را در کسب و کار خود پیاده کنید. برای داشتن گاو بنفش نیازی نیست کار خارق العاده‌ای انجام دهید تنها کافی است محصولاتی متمایز و خاص را به بازار عرضه کنید. به عنوان مثال ایده بیسکویت کرمدار در میان بیسکویت‌هایی ساده‌ای که در بازار وجود داشتند، همان گاو بنفش ابداع کننده آن است که ایده عجیب و غریب و دست نیافتنی به نظر نمی‌رسد. بنابراین سعی کنید ایده‌های خود را با نیازهای مخاطبان همسو کنید تا سریع‌تر به گاو بنفش خود در کسب و کار دست پیدا نمایید.
سخن پایانی
استراتژی گاو بنفش یکی از جذاب‌ترین استراتژی‌های مطرح شده در دنیای بازاریابی و کسب و کار امروزی است که بکارگیری آن شما را به طور کلی از رقبا متمایز می‌سازد. تکنیک گاو بنفش بر این باور است که یک کسب و کار برای موفقیت در بازارهای رقابتی کنونی باید «منحصر به فرد» و «خاص» باشد و محصولات کاملا جدید و نوآروانه‌ای را به بازار ارائه دهد. هر برند باید گاو بنفش خاص خود را داشته باشد تا بتواند خود را از رقبا متمایز سازد و نبض بازار را به دست گیرد. بنابراین اگر می‌خواهید کسب و کار خود را در مسیر پیشرفت و ترقی قرار دهید حتما به فکر خلق گاو بنفش و اختصاصی خود باشید.
