وقتی از لینوکس صحبت می‌کنیم برخلاف ویندوز و macOS منظورمان یک سیستم‌عامل واحد نیست. صدها سیستم‌عامل مختلف در جهان وجود دارند که بر پایه کرنل (kernel) لینوکس ساخته‌شده‌اند. در این مقاله قصد داریم نکاتی را که باعث محبوبیت توزیع‌های مختلف لینوکس شده بیان کنیم . این نکات مختص سیستم‌عامل مذکور نیست ولی جز مزایای رقابتی هر سیستم‌عامل محسوب می‌شود.
چون هسته یا کرنل هاست لینوکس متن‌باز و آزاد است، این اجازه را به افراد و سازمان‌های مختلف داده تا بتوانند بر اساس سلیقه و نیاز‌های خود سیستم‌عامل‌های مختلفی ساخته و به بازار ارائه کنند. به این نوع سیستم‌عامل‌ها اصطلاحاً «توزیع» (Distribution) لینوکس می‌گویند. در مرکز هر توزیع لینوکس، کرنل و هسته آن قرار دارد. هرکسی می‌تواند اجزای سیستم‌عامل (نرم‌افزار‌ها، پکیج‌ها، رابط‌های گرافیکی، درایور‌ها و…) را بر اساس سلیقه خود انتخاب کرده و با استفاده از کرنل، توزیع دلخواه لینوکس خود را ساخته و از آن استفاده کند.
بسیاری از سیستم‌عامل‌های لینوکسی که امروزه مشاهده می‌کنید پر پایه دو توزیع اصلی و قدیمی لینوکس بنیان‌گذاری شده‌اند: «دبیان»(Debian) و «رد هت» (RedHat). به دلیل محبوبیتی که این دو توزیع داشته‌اند، بسیاری از توزیع‌هایی که بعدازاین دو به بازار ارائه شدند سعی کردند بر مبنای این دو کار کنند.
در این مقاله قصد داریم نکاتی را که باعث محبوبیت توزیع‌های مختلف لینوکس شده برشماریم. توجه داشته باشید که نکات ذکرشده به‌هیچ‌وجه مختص سیستم‌عامل مذکور نبوده و نیست. ولی در حال حاضر این موارد جز مزایای رقابتی هر سیستم‌عامل محسوب می‌شود.
پیشنهاد سیتی سایت: لاگین در برخی توزیع های لینوکس با ۲۸ بار زدن دکمه backspace
Linux Mint
لینوکس مینت (Linux Mint) بر پایه دبیان بوده (Debian) و می‌توان گفت که یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین توزیع‌های لینوکس می‌باشد. دلایل محبوبیت آن را می‌توان در این موارد بررسی کرد:
دسکتاپ کلاسیک
خیلی از افرادی که تازه می‌خواهند به لینوکس روی آورند ممکن است به‌صورت ناخودآگاه لینوکس مینت را انتخاب کنند چراکه ازنظر ظاهری و عملکرد گرافیکی شدیداً شبیه ویندوز است. این امر باعث می‌شود تا کسانی که تازه از هاست ویندوز به لینوکس کوچ می‌کنند با شوک کمتری روبه‌رو شوند و بتوانند اکثر کارهای روزمره خودشان را از طریق محیط گرافیکی شبیه به ویندوز پیش ببرند.
نرم‌افزار‌های از پیش نصب‌شده
بسیاری از نرم‌افزاری‌هایی که برای کارهای روزمره موردنیاز است به‌صورت پیش‌فرض روی مینت نصب می‌شود که کار را برای تازه‌کارها بسیار راحت‌تر می‌کند. حتی اوبونتو هم به‌اندازه مینت این نرم‌افزار‌های پیش‌فرض را ارائه نمی‌دهد. البته یادتان باشد که این نرم‌افزار‌ها همگی اوپن سورس هستند و خبری از فتوشاپ و مایکروسافت آفیس نیست!
سرعت بیشتر (البته کمی!)
به دلیل استفاده از محیط گرافیکی KDE و MATE مشاهده‌شده که مینت معمولاً از سرعت بیشتری نسبت به توزیع‌های معروف و پرطرفدار دیگر لینوکس برخوردار می‌باشد. (این در صورتی است که توزیع‌های مینیمال و البته کم‌کاربرد لینوکس مانند Lubuntu را نادیده بگیرید.)
جدیدترین نسخه لینوکس مینت را می‌توانید از اینجا دانلود کنید.
اوبونتو (Ubuntu) در سال 2004 کار خود را توسط شرکت Canonical آغاز کرد و توانست در طی سال‌های آتی رشد بسیار خوبی داشته باشد، به دلیل سرمایه زیاد شرکت Canonical آن‌ها توانستند با استفاده از تکنیک‌های مختلفی مثل ارسال CD رایگان به کاربرانی که علاقه‌مند بودند، سرعت رشد و محبوبیت اوبونتو را بیشتر کنند.
پشتیبانی طولانی‌مدت (LTS)
یکی از مهم‌ترین عوامل محبوبیت اوبونتو پشتیبانی طولانی‌مدت آن است. هر نسخه جدید از این سیستم‌عامل به دو صورت معمولی و LTS ارائه می‌شود. ورژن‌های LTS معمولاً تا ۵ سال پشتیبانی خواهند شد؛ یعنی آپدیت‌های امنیتی منظم و به‌موقع که به کمک آن‌ها می‌توان از اوبونتو به‌عنوان سیستم‌عامل سازمانی با امنیت بالا استفاده کرد. به‌عنوان‌مثال پلیس فرانسه در سال ۲۰۱۳ سیستم‌عامل کامپیوتر کارکنان خود را از ویندوز به اوبونتو تغییر داد.
مستندات و راهنماهای مناسب
اوبونتو سیستم ویکی کامل و قوی دارد که از همان ابتدا به محبوبیت آن کمک کرد. ارائه دادن راهنماهای دقیق و به‌روز در هر زمینه ازجمله نکات مثبت آن سرویس بوده و باعث تقویت آن شده است. به همین دلیل اوبونتو یکی از بهترین گزینه‌ها برای کسانی است که تازه مسیر خود را در لینوکس آغاز کرده‌اند.
فروم‌های فعال
همانند داشتن مستندات قوی، فروم‌های فعال و پویا می‌تواند به افراد کمک کند تا استفاده بهینه‌تر و راحت‌تری از سرویس‌های اوبونتو داشته باشند. تقریباً اکثر سؤال‌هایی که ممکن است برای افراد پیش بیاید را می‌توان از طریق جستجو ساده در فروم‌ها پیدا کرد. اگر هم جواب سؤال شما پیدا نشد، می‌توانید پست ایجاد کنید و منتظر پاسخ از هزاران هزار کاربر اوبونتو در سراسر دنیا باشید.
اگر تصمیم دارید که از ویندوز جدا شوید و به دنیای لینوکس بپیوندید، پیشنهاد مایکی از دو توزیع Linux Mint و یا Ubuntu خواهد بود. برای دانلود اوبونتو می‌توانید از سایت رسمی آن اقدام کنید. پیشنهاد می‌شود که همیشه از ورژن LTS استفاده کنید.
Arch Linux
آرچ لینوکس (Arch Linux) یک توزیع خاص لینوکس با کاربرانی خاص‌تر است. تفاوت‌هایی مانند نرم‌افزار و پکیج‌های خاص، سفارشی‌سازی و پکیج منیجر مخصوص، باعث شده تا آرچ بیشتر مناسب کاربران باسابقه و حرفه‌ای لینوکس باشد. هم‌چنین آرچ لینوکس جز آن دسته از توزیع‌هایی هست که بر اساس دیبان و یا رد هت پایه‌گذاری نشده است و این موضوع هم باعث سخت‌تر شدن کارکردن با آن می‌شود چراکه نیاز است دستورات مخصوص به آن را یاد بگیرید.
سفارشی‌سازی پکیج‌ها
آرچ لینوکس به شما اجازه می‌دهد که اجزای مختلف سیستم‌عامل را خودتان انتخاب کنید. به آن معنا که شما با نرم‌افزار‌هایی به آن‌ها نیازی ندارید درگیر نمی‌شوید. نصب نبودن برنامه‌ها و پکیج‌های اضافی باعث آزاد شدن میزان بیشتری از رم و سی پی یو شده و عملکرد کلی سیستم‌عامل را بهبود می‌بخشد.
البته باید توجه داشت که نصب، راه‌اندازی و استفاده روزمره از آرچ به دلایل ذکرشده نیاز به تجربه فنی بیشتری دارد؛ زیرا هر کاربر باید توانایی عیب‌یابی پکیج‌هایی که نصب‌کرده است را داشته باشد.
عدم نیاز به نصب نسخه‌های جدید
اکثر توزیع‌های لینوکس به‌طورمعمول یک نسخه جدید از سیستم‌عامل را در بازه‌های زمانی مشخص (مثلاً هر شش ماه یک‌بار) ارائه می‌کنند، آرچ لینوکس از این کار امتناع می‌کند. شما می‌توانید یک‌بار آرچ را نصب‌کرده و به‌طور دائمی و برای همیشه سیستم را با دانلود آپدیت‌های جزئی به‌روز نگه‌دارید. نیازی به آپگرید کردن و تعویض سیستم‌عامل به نسخه جدید وجود ندارد.
این قابلیتی است که آرچ اصطلاحاً به آن “rolling release” می‌گوید و جزء یکی از مزایای رقابتی این سیستم‌عامل از ابتدای شروع به کار آن بوده است.
نفوذ تجاری کمتر
یکی از دلایلی که بسیاری از افراد آرچ لینوکس را انتخاب می‌کنند، عدم وابستگی آن به کمپانی خاص و درنتیجه عدم تأثیرگذاری سوم شخص بر روی این سیستم‌عامل می‌باشد.
به‌عنوان‌مثال، تأمین هزینه‌ها اوبونتو از طریق شرکت Canonical Ltd که یک شرکت تجاری خصوصی است انجام می‌شود. قاعدتاً می‌توان انتظار داشت که این شرکت با در نظر گرفتن مقاصد تجاری خود بخواهد از طریق تبلیغ برای خود درآمدزایی کند. درست است که خود سیستم‌عامل اوبونتو اوپن سورس و آزاد است، ولی فعالیت شرکت تأمین‌کننده آن این‌گونه نیست. این موضوع در خصوص آرچ لینوکس صادق نیست و باعث شده کاربرانی که به رعایت حریم خصوصی اهمیت زیادی می‌دهند ترغیب به استفاده از این توزیع لینوکس شوند.
استفاده از پکیج منجر Pacman
این پکیج منیجر به‌صورت اختصاصی توسط خود آرچ لینوکس طراحی‌شده و قابلیت نصب سریع پکیج‌ها به‌صورت خیلی ساده و سریع را دارد. مثلاً برای نصب یک برنامه کافی است دستور نصب را به‌صورت زیر اجرا کنید:
pacman -S [package name]
و یا با ورود دستور زیر کلیه پکیج‌های نصب‌شده روی سیستم را آپدیت کنید:
pacman -Syyu
آرچ لینوکس را می‌توانید از اینجا دانلود کنید.
عکس از ویکی‌پدیا – CentOS 7.0 GNOME
سنت او اس (CentOS) در سال ۲۰۰۳ و باهدف بازنویسی سورس کد سیستم‌عامل RedHat به همراه آپدیت‌های امنیتی منظم شروع به کارکرد. عملاً می‌توان گفت که سنت او اس نسخه رایگانی از سیستم‌عامل RedHat Enterprise Linux است. سیستم‌عامل ردهت عموماً در قالب پکیج‌هایی ارائه می‌شود که باید بابت آن‌ها هزینه پرداخت کرد. این هزینه مربوط به خود سیستم‌عامل نبوده بلکه هزینه اشتراک پشتیبانی آن است. سنت او اس عملاً این بخش را حذف کرده و پشتیبانی را به فروم‌های آنلاین واگذار کرده است.
نسخه دلخواه سنت او اس را می‌توانید از اینجا دانلود کنید.
پایداری
وقتی‌که سنت او اس به‌درستی کانفیگ و تنظیم شود، عموماً مشکلات خیلی کمی دارد و بدون کرش کردن و ارور فعال خواهد بود و می‌توان گفت یکی از پایدارترین توزیع‌های لینوکس است. سنت او اس برای کسب‌وکارها و توسعه‌دهندگانی که لزوماً نیازی به جدیدترین نسخه‌ها ندارند ولی می‌خواهند سیستم‌عاملی پایدار داشته باشند مناسب است. ازینرو در خدمات سرور مجازی مدیریت شده وب‌رمز عموما CentOS سیستم عامل سرور های کانفیگ شده می‌باشد.
روی دیگر این سکه، ارائه نسخه‌های جدید با تأخیر بسیار زیاد نسبت به بقیه رقبا است. چون سنت او اس می‌خواهد همیشه سیستمی پایدار و قابل‌اطمینان ارائه کند، نسخه‌های جدید را بعد از تست و بازبینی بسیار طولانی ارائه می‌دهد. در حال حاضر هر نسخه جدید این سیستم‌عامل حدوداً هر ۳ سال یک‌بار ارائه می‌شود. این مورد در خصوص سیستم‌عامل ردهت صادق نیست و یکی از دلایلی است که اشخاص حاضر به خرید ردهت می‌شوند.
گزینه اول برای وب سرور‌ها
سی پنل (cPanel) که محبوب‌ترین پنل مدیریت هاست می‌باشد، سنت او اس (و ردهت) را به‌عنوان گزینه اصلی برای سرویس خود معرفی کرده است. به همین دلیل بسیاری از وب سرور‌های لینوکسی جهان از سنت او اس استفاده می‌کنند. پایداری بسیار بالای این سیستم‌عامل به سی پنل کمک می‌کند تا بدون نقص روی سرور اجرا شود. به همین دلیل انواع خدمات هاست cPanel وب‌رمز از جمله هاست لینوکس ، هاست وردپرس و هاست ایران از جدیدترین نسخه‌های سی پنل و سنت او اس استفاده می‌کند.
Fedora
Fedora – عکس از distrowatch
فدورا (Fedora) توزیع لینوکسی است که مستقیماً توسط ردهت پشتیبانی و اسپانسر شده است. یک نکته جالب درباره فدورا استفاده لینوکس توروالدز، خالق هسته لینوکس از این سیستم‌عامل است.
امنیت
از ابتدای شروع کار فدورا تأکید خاصی بر روی امنیت سیستم‌عامل خود داشت. پس از نصب فدورا فایروال از همان ابتدا فعال‌شده و در دسترس خواهد بود. برای انجام تنظیمات می‌توانید از رابط گرافیکی و یا ترمینال استفاده کنید. فدورا هم‌چنین استفاده از SELinux که یک ماژول امنیتی لینوکس است را ترویج می‌دهد. همه توزیع‌های لینوکس به‌اندازه فدورا تأکید این‌چنین بر روی امنیت ندارند.
تمرکز روی نرم‌افزار رایگان
فدورا تأکید خاصی بر روی استفاده از نرم‌افزار‌های رایگان و اوپن سورس دارد و همان‌گونه که در وب سایت خود اعلام کرده است، سعی می‌کند تا در پروژه‌های خود تا جایی که امکان دارد از نرم‌افزار‌های اختصاصی و پتنت (patent) شده استفاده نکند و کاربران خود را هم به همین نوع دیدگاه ترغیب می‌کند.
Release cycle سریع
برخلاف سنت او اس که سعی می‌کرد تا جای ممکن ارائه نسخه‌های جدید را به تعویق بیندازد، فدورا دقیقاً سیاست مخالف را برگزیده است.
فدورا مایل است همیشه پیشگام در استفاده از جدیدترین فنّاوری‌های روز باشد و بر اساس سیاست حمایت از نرم‌افزار‌های رایگان، اعتقاد دارد که بهترین روش برای این کار به‌کارگیری جدیدترین نرم‌افزار‌ها می‌باشد. به همین دلیل نسخه‌های این سیستم‌عامل سریع‌تر از اکثر توزیع‌های دیگر آپدیت می‌شوند.
جدیدترین نسخه فدورا را می‌توانید از اینجا دانلود کنید.
تمام موارد بالا بخشی از سیستم عامل توزیع های مختلف لینوکس است. هر توسعه دهنده ی می تواند سیستم عامل خود را براین پایه پیاده سازی کند. امیدواریم که با توجه به توضیحاتی که ارائه شد کمکی در جهت انتخاب شما و پیوستن به دنیای لینوکس/گنو کرده باشیم.
نویسنده: علی فروغی
منبع :
distrowatch
