سطح دسترسی ها در لینوکس و نحوه مدیریت آن

از آنجایی که سیستم عامل لینوکس چند کاربره است، برای محافظت از فایل ها و دایرکتوری های آن و جلوگیری از دسترسی غیر مجاز ، برای افراد سطح دسترسی تعریف شود . مدیر سرور میتواند سطوح دسترسی را تعریف کند. در این مقاله قصد داریم سطح دسترسی را  در هاست لینوکس تعریف کرده و  تعیین سطح دسترسی ها در لینوکس و نحوه مدیریت آن را توضیح دهیم.

تعریف سطح دسترسی (Permission) :

سطح دسترسی در سیستم های شبکه ای و چندکاربره به حالتی گفته میشود که کاربر میتواند بر اساس سطح دسترسی تعیین شده به منابع دسترسی داشته باشد که این سطوح دسترسی توسط مدیر سرور هاست و یا صاحب فایل تنظیم میشوند.

در لینوکس سه سطح دسترسی برای فایل و فولدرها وجود دارد:

اجازه خواندن فایل را میدهد   :read

اجازه نوشتن و ویرایش در فایل را میدهد   :write

اجازه اجرای فایل را میدهد  :execute

این سه سطح دسترسی به صورت r – w – x مشخص میشوند که برای هر کدام از آنها یک عدد در نظر گرفته شده است:

r → 4

w → 2

x → 1

در لینوکس سه کلاس برای کاربران وجود دارد: owner – group – other که میتوان برای هر کدام سطح دسترسی تعیین نمود.

مثال:

rw-rw-r → 644

سطح دسترسی در مثال بالا 644 است که در آن rw برابر با 6 در نظر گرفته میشود.

برای تغییر سطح دسترسی ها در لینوکس از فرمان chmod استفاده میشود. نحوه استفاده به صورت زیر است:

chmod [permissions] [path]

مثال:

chmod 755 test

در این مثال دسترسی به فایل test برای owner برابر با 7 یا rwx ، برای group برابر با 5 یا rx و برای other برابر با 5 یا rx خواهد بود.

755 → rwx-rx-rx

به طور کلی در لینوکس ۲ کاربر داریم که یکی root یا کاربر ریشه است و تمامی تنظیمات و تغییرات را میتواند انجام دهد و مشابه administrator در هاست ویندوز است و یک کاربر دیگر هم وجود دارد که خود شما هستید و یا شخصی که از سیستم استفاده میکند .

برای ورود به محیط root از دستور su استفاده میشود. پس از ورود این دستور از شما کد مربوط به ورود به روت درخواست میشود که آن را وارد میکنید و وارد محیط روت میشوید.

پیشنهاد سیتی سایت: هاست چیست؛ ۸ نوع میزبانی وب که باید بشناسید

دستورات SSH در لینوکس:

ssh مخفف Secure Shell در واقع یک پروتکل امن و رمزگذاری شده برای مبادله اطلاعات بین کامپیوتر و سرور میباشد. که به کاربر اجازه دسترسی به سرور ریموت را میدهد. یعنی کاربر از راه دور به سرور متصل شده و آنرا مدیریت میکند. به طور مثال عملیاتی مانند جابه جا کردن فایل ها، حذف و اضافه کردن فایل و فولدر، کپی کردن فایل ها و ….را میتوان به وسیله این دستورات انجام داد.

برخی از دستورات پرکاربرد SSH:

برای اجرای دستورات وارد محیط ترمینال لینوکس شوید. مشابه تصویر زیر:

سپس دستورات را وارد نمایید.

ورود به دایرکتوری یا شاخه مورد نظر cd /directory name

بازگشت به دایرکتوری قبل cd ..

نمایش فایل و فولدرهای داخل دایرکتوری ls

نمایش جزئیات فایل ها و فولدرهای موجود دایرکتوری جاری   ls -l

نمایش مسیر دایرکتوری جاری pwd

نمایش نام یوزرهایی که به سیستم متصل هستند who

ورود به روت sudo -i

خروج از محیط روت   exit

رفتن به فولدر خانگی کاربر cd ~user1

رفتن به آخرین دایرکتوری که در آن بوده اید cd –

ایجاد یک دایرکتوری با نام test در مسیر جاری mkdir test

تغییر نام و یا جا به جا کردن یک فایل یا فولدر mv test1 new_test

حذف یک دایرکتوری با نام testdir از مسیر جاری rmdir testdir

حذف یک فایل با نام فایل تست rm -f testfile

مجوز فایل ها و فولدرها

کلاس های کاربران سرور لینوکس:

u → owner

g → group

o → other or all

دستورات تعیین سطح دسترسی و مجوزها:

تغییر مجوز فایل یا دایرکتوری   chmod ugo+rwx testdir

دادن مجوز اجرایی به فایل testfile به کاربر جاری   chmod u+s /bin/testfile

حذف مجوز اجرایی فایل testfile از کاربر جاری   chmod u-s /bin/testfile

دادن مجوز اجرایی به دایرکتوری testdir به گروه جاری   chmod g+s /home/testdir

حذف مجوز اجرایی از دایرکتوری testdir از گروه جاری chmod g-s /home/testdir

نمایش مجوز فایل ها در مسیر جاری ls -lh

تدوین و گردآوری: حبیبه سورانی