به محض اینکه از طراحی سایت صحبت کنید، اول از همه به شما می‌گویند که نیاز به یک سرور دارید! البته فقط طراحی سایت نیست، ساخت اپلیکیشن، نرم‌افزار و حتی انجام کارهای محاسباتی سنگین آنلاین هم در قدم اول نیاز به وجود یک سرور دارد.
نکته مهم اینجاست که اگر به طور دقیق ندانید سرور چیست و اصلا چه جزئیاتی باید در خریدش رعایت شود، ممکن است میلیون‌ها تومان ضرر کنید. پس با من در این مقاله همراه باشید تا به زبان ساده همه چیز را در مورد سرور به شما توضیح بدهم.
Server یا سرور چیست؟
ابتدا نگاهی به تصویر بالا داشته باشید، این یک سرور است! اگر بخواهم آن را به زبان ساده توضیح بدهم. سرور چیزی مثل همین کِیس رایانه‌ای که در خانه دارید؛ اما با 2 تفاوت اصلی:
اول اینکه بعضی از سخت افزارهای آن به شدت قدرتمندتر است. مثلا RAM رایانه شما احتمالا چیزی بین 4 تا 8 گیگ است در حالی که بعضی سرورها 32 گیگ، 64 گیگ یا حتی بیشتر، رم دارند.
مورد دوم هم این است که سرورها بر عکس رایانه شما باید به‌شکل 24 ساعته و در طول سال روشن باشند. به همین دلیل در محل‌هایی به اسم دیتاسنتر نگهداری می‌شوند. در این محل‌ها، دمای هوا به کمک دستگاه‌های مختلف، خنگ نگاه داشته می‌شوند تا سرورها بر اثر گرمای حاصل از کارکرد زیاد، داغ نشوند. همینطور ابزارهایی وجود دارند که در صورت نیاز برق اضطراری تولید کنند، مراقب خطراتی مثل آتش باشند و چندین مورد دیگر.
یک مثال از سرور
ببینید، هر سرور در دنیای وب یک آدرس اختصاصی دارد. آدرس آنهم یک عدد مثل 216.58.208.78 است. حالا وقتی یک کسب و کار قصد طراحی سایت داشته باشد، ابتدا اطلاعات سایتش را روی سرور بارگذاری و آپلود می‌کند. بعد از این «دامنه یا DOMAIN» یا همان نام مورد نظرش را به سرور متصل می‌کند. به این ترتیب دیگر کاربران نیاز ندارند الزاما برای ورود به سایت آن، این آدرس عددی و طولانی را وارد کنند.
مثلا همین حالا شما اگر عبارت portal.com را در مرورگرتان بزنید، این دامنه به آدرس سرور سایت سیتی سایت که چیزی مثل همان آدرس عددی بالاست متصل شده و باعث می‌شود شما به سرور ما وارد شوید. بعد از ورود به سرور سیتی سایت هم محتوای سایت‌مان را مشاهده می‌کنید.
کاربرد سرورها چیست؟
خب، اجازه بدهید کمی هم از کاربرد سرورها صحبت کرده و ببینیم اصلا در دنیای وب از این غول‌ها چه استفاده‌هایی می‌شود؟ با من همراه باشید.
1_ طراحی سایت
خب رایج‌ترین کاربرد سرورها که احتمالا همه شما با آن آشنا هستید، طراحی سایت است. در واقع هر کسی که قصد ساخت سایت داشته باشد، برای نمایش دادن آن به کاربران، الزاما به یک فضای ذخیره‌سازی اطلاعات آنلاین نیاز دارد که خب انتخابش سرور یا هاست است. در مورد هاست در ادامه توضیح می‌دهم.
2_ طراحی اپلیکیشن
دقیقا مشابه طراحی سایت، اگر قصد داشته باشید یک اپلیکیشن موبایل و حتی یک نرم افزار رایانه آنلاین در اختیار کاربران قرار بدهید، باز نیاز به یک فضای ذخیره‌سازی آنلاین یا همان سرور خودمان دارید.
3_ ذخیره فایل
بسیاری از سرورها صرفا با هدف ذخیره‌سازی فایل استفاده می‌شوند. مثلا اینکه الان به راحتی در تلگرام فایلی را ارسال می‌کنید و سال‌ها بعد باز به آن دسترسی دارید، اینکه محتواهای Gmail های‌تان هنوز در اختیارتان است و اصلا اینکه می‌توانید در فضای Google Drive هر فایلی را آپلود کنید، به این دلیل است که فایل و محتوای شما در سرورهای ذخیره‌سازی این شرکت‌ها قرار می‌گیرند.
4_ بازی آنلاین
یکی دیگر از کاربردهای سرور، بازی‌های آنلاین است. در واقع شرکت‌های بزرگ بازی‌سازی، بازی مورد نظرشان را روی یک سرور قدرتمند نصب می‌کنند تا دیگر کاربران بتوانند با اتصال به این سرور، آن را به‌شکل آنلاین یا حتی دسته‌جمعی بازی کنند.
5_ ارسال و دریافت ایمیل
بعضی از سرورها برای ارسال و دریافت ایمیل‌ها به کار گرفته می‌شوند. البته همان سروری که برای طراحی سایت استفاده می‌کنید، قابلیت این را دارد که برای ارسال و دریافت ایمیل‌ها هم استفاده شود و شما را از خرید یا اجاره دوباره سرور بی‌نیاز می‌کند.
6_ پخش ویدیو
اینکه شما هم سایت‌تان را روی یک سرور طراحی کنید و هم اجازه بدهید ویدیوهای درون سایت‌تان از طریق همان سرور برای مخاطبان پخش و دانلود شود، ممکن است کمی سرعت و کیفیت اجرای دستورات توسط سرور را با مشکل روبرو کند. به همین دلیل اصولا کسب و کارها یک هاست یا سرور اختصاصی برای ویدیو اجاره کرده و محتوای ویدیویی درون سایت‌شان را روی آن بارگذاری می‌کنند تا به سرور اصلی فشاری وارد نشود.
7_ دانلود محتوا
همانطور که بالاتر هم گفتم، ممکن است دانلود فایل توسط کاربر از سرور اصلی سایت شما، کمی مشکل‌ساز شود. به همین دلیل شرکت‌هایی که مجبورند محتوای پرحجمی در اختیار کاربران‌شان قرار بدهند، ترجیح میدهند سرور دانلود جداگانه داشته باشند. در واقع این سرورها به‌شکلی برنامه‌ریزی شده‌اند که برای دانلود محتوا از سمت کاربر مناسب بوده و فشاری به آنها وارد نشود. مثلا تمامی سایت‌های دانلودی مثل P30DOWNLOAD سرور دانلود جداگانه دارند.
8_ محاسبات
بعضی از شرکت‌ها که نیاز به انجام محاسبات عمیق و سنگین دارند، نرم افزارها و ابزارهای آنلاین‌شان را روی یک سرور قدرتمند نصب می‌کنند تا کارشان با سرعت و قدرت بیشتری انجام شود.
آیا سرورها خریدنی هستند؟
ببینید، شما و هر کس دیگری می‌توانید یک سرور خریداری کنید. اما موضوع اصلی خرید آن نیست، بلکه موضوع نگهداری است! با توجه به اندازه بزرگ سرورها و شرایط خاص نگهداری‌شان، عملا نمی‌توانید آن را در منزل‌تان بگذارید. به همین دلیل اصولا کسب و کارها برای طراحی سایت یا دیگر مقاصد، سرورها را اجاره می‌کنند. برای اجاره سرور هم 2 راه دارید:
اول به سراغ کسب و کارهایی بروید که خودشان در فضاهای بزرگ، دیتاسنترهایی ساخته، سرورها را در آنجا نگهداری می‌کنند و به بقیه اجاره میدهند. دوم هم کسب و کارهایی که واسطی میان شما و این شرکت‌ها هستند. البته تفاوت خاصی ندارد که از کدام‌یکی سرورتان را اجاره کنید.
بعد از اینکه شما هزینه‌های ماهانه یا سالانه اجاره سرور را پرداخت کردید، یک آدرس و رمز در اختیارتان قرار می‌گیرد. به این ترتیب می‌توانید با وارد کردن آدرس و رمز عبور در مرورگر یا نرم‌افزار مخصوص اتصال، وارد فضای سرور شده و اقدامات لازم را برای استفاده‌ای که قرار است از آن داشته باشید، انجام بدهید.
جزئیات مهمی که باید قبل از اجاره سرور بدانید
وقتی قصد داشته باشید از یک سایت سرور اجاره کنید، مشاهده می‌کنید که بعضی سرورها ماهیانه حدود 1 میلیون قیمت دارند و بعضی‌ها 3 میلیون! اما چه چیزی باعث این بالا و پایین شدن قیمت می‌شود؟ در ادامه توضیح می‌دهم:
- RAM: میزان حافظه رم یکی از موارد تاثیرگذار روی هزینه‌ها و قیمت سرور است. سرورها می‌توانند حتی بیشتر از 64 گیگ رم داشته باشند.
- میزان حافظه و تعداد آن: مورد بعدی، حافظه یا همان هارد خودمان است. اینکه هر سرور چند هارد داشته و هر هاردش چقدر ظرفیت داشته باشد، روی قیمت تاثیر زیادی دارد. اصولا سرورها چیزی بین 1 تا چند ترابایت حافظه دارند. روی بعضی سرورها هم بین 2 تا 3 و حتی بیشتر هارد قرار گرفته.
- نوع حافظه: مورد بعدی، نوع هاردی است که روی سرور بسته شده. در حال حاضر 3 نوع هارد HDD و SSD و NVME مورد استفاده هستند که NVME و پس از آن SSD نوع گران محسوب می‌شوند.
- CPU: اینکه دقیقا چه پردازشگری و با چند هسته روی سرور قرار گرفته باشد، تاثیر زیادی روی قیمت‌ها دارد.
- پهنای باند: اصولا اغلب سرورها به شما پهنای باند نامحدود میدهند.
- سیستم عامل: در مورد سیستم عامل‌ها در ادامه صحبت می‌کنم. اما به طور کلی سیستم عامل لینوکس ارزان‌تر از سیستم عامل ویندوز است و اگر سرور ویندوزی باشد، باید کمی پول بیشتری بابتش بدهید.
- و… .
انواع سرور
زمانی که قصد اجاره سرور را داشته باشید، احتمالا با کلمات خاص و متفاوتی روبرو شوید که باعث سردرگمی‌تان می‌شود. با توجه به این، اجازه بدهید انواع سرور را همین حالا به شما معرفی کنم:
1_ سرور اختصاصی
سرور اختصاصی در واقع همان چیزی است که تا اینجا در موردش صحبت می‌کردم! یک سرور بزرگ و قدرتمند که تمامی منابعش در اختیار شما قرار می‌گیرد و کسب و کار دیگری حق استفاده از آن را ندارد. اصولا سایت‌های بزرگی مثل دیجی کالا، آپارات و… به سرور اختصاصی نیاز دارند.
2_ سرور مجازی (VPS)
سرور مجازی یا همان VPS یک سرور قدرتمند است که از سرور اختصاصی شما مشتق شده! در واقع شرکت‌های اجاره سرور می‌توانند به کمک نرم افزارهایی که دارند و فرآیندی به اسم مجازی‌سازی، منابع یک سرور را تقسیم کرده و از آن چند سرور مجازی بسازند. سرورهای مجازی هم از نظر منابع بسیار قدرتمند هستند اما خب بعضی قابلیت‌های‌شان نسبت به سرور اختصاصی کم‌تر است.
مثلا ممکن است نتوانید هر سیستم عاملی روی سرور مجازی نصب کنید، قدرت سخت‌افزاری و حافظه کم‌تری داشته باشید و… . علاوه بر اینها، این سرورها در بعضی منابع با دیگر سرورهای مجازی روی سرور اختصاصی مشترک هستند. مثلا اگر ترافیک سایتی که روی یکی از سرورهای مجازی است به ناگهان خیلی زیاد شد، ممکن است سایت شما کمی به مشکل بخورد. در هر حال اصولا کسب و کارهایی که نیاز به منابع قدرتمندی دارند اما نمی‌خواهند هزینه‌های بالای سرور اختصاصی را تحمل کنند، به سراغ VPS می‌روند.
3_ سرور VDS
VDS هم چیزی شبیه به همان VPS است، با این تفاوت که منابع آن به‌شکل کاملا اختصاصی و ثابت از سرور در نظر گرفته می‌شوند. (در حالی که در VPS ها منابعی مثل CPU و RAM میان همه سرورها مشترکند.) این یعنی اگر سروری 4 گیگ رم و 4 هسته CPU داشته باشد، در آن 2 عدد VDS با 2 گیگ رم و 2 هسته CPU می‌سازند و این منابع به هیچ عنوان کم و زیاد نمی‌شود. همین موضوع باعث می‌شود VDS ها کمی گران‌تر از VPS باشند چراکه در VPS کمی از منابع اشتراکی بوده و دست صاحب سرور بازتر است.
4_ هاست
توضیح تصویر: سرورهای اشتراکی، میزبان چندین هاست و در نتیجه چندین سایت هستند. اما سرورهای اختصاصی، سرور در اختیار شما قرار می‌گیرند.
در واقع اغلب سایت‌هایی که در سطح وب هستند، نه روی یک سرور اختصاصی و حتی یک سرور مجازی، که روی یک هاست طراحی می‌شوند! هاست‌ها بخش کوچکی از یک سرور اختصاصی هستند که منابع خیلی کمی در اختیار دارند و البته همین موضوع باعث می‌شود هزینه اجاره آنها هم به شدت پایین بیاید.
مثلا اگر شما قرار باشد برای یک سرور ماهانه 2 میلیون تومان بدهید و برای یک VPS ماهانه 1 میلیون تومان، ممکن است بتوانید یک هاست را فقط با هزینه ماهانه 50 هزار تومان اجاره کنید! اصولا کسب و کارها بعد از اینکه بازدید و وسعت سایت‌شان بیشتر شد، از هاست به سرور مجازی کوچ می‌کنند تا منابع بیشتری در اختیار داشته باشند و سرعت عملکرد سایت‌شان بهبود پیدا کند.
5_ سرور ویندوز و لینوکس
ببینید، دقیقا مثل یک تلفن همراه که ممکن است با سیستم عامل اندروید یا IOS باشد، یا مثل همین رایانه‌تان که ممکن است سیستم عاملش ویندوز یا لینوکس باشد، سرورها هم یک سیستم عامل دارند. اگر مدیر سرور روی آن ویندوز را نصب کند، خب سیستم عامل آن ویندوز است و اگر لینوکس، به آن سرور لینوکس می‌گویند.
اینکه دقیقا کدام سرور مناسب شماست، با توجه به نیازتان مشخص می‌شود. مثلا اگر قصد طراحی یک سایت با زبان برنامه نویسی ASP را داشته باشید، باید حتما سرور ویندوزی اجاره کنید و اگر هدف‌تان زبان PHP باشد، سرور لینوکس نیاز دارید.
6_ سرور ایران، آلمان و…
دسته دیگری از سرورها بر اساس کشور محل نگهداری‌شان دسته‌بندی می‌شوند. این سرورها دقیقا مشابه همان چیزی که تا اینجا خواندید هستند و تفاوتی در سیستم عامل و… ندارند. در واقع تنها تفاوت آنها همان محل دیتاسنترشان است که باعث کاهش یا افزایش قیمت‌شان می‌شوند.
7_ سرور ابری
سرورهای ابری که چند سالی است وارد دنیای وب فارسی شده‌اند، مزیت‌های زیادی نسبت به سرورهای عادی دارند. از جمله اینکه در انتخاب مقدار منابع دست شما را باز می‌گذارند. همینطور این سرورها قطعی بسیار پایین‌تری نسبت به سرورهای عادی دارند.
تفاوتی دارد که از چه شرکت سروری بخریم؟
در حال حاضر شرکت های زیادی در سطح وب فارسی به شما سرور اجاره میدهند. خب قطعا مثل هر کسب و کار دیگری در این حوزه هم بعضی شرکت‌ها خدمات خوب و بعضی دیگر خدمات بی‌کیفیتی دارند. اما یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید قبل از خرید به آن توجه کنید، بحث پشتیبانی است!
در واقع قبل از خرید پیشنهاد می‌کنم با بررسی نظرات داخل سایت، نقشه گوگل و همینطور نظرات پست های اینستاگرام شرکت مورد نظر، مطمئن شوید که هم کیفیت خدمات بالایی دارند و هم پشتیبانی خوبی ارائه می‌کنند. چراکه به طور کلی در دنیای هاستینگ، مشکلات فنی زیاد پیش می‌آید و در این شرایط خدمات پشتیبانی بی‌کیفیت می‌تواند کسب و کار آنلاین شما را با مشکلات جدی روبرو کند.
آیا رایانه می‌تواند یک هاست باشد؟
بله! در واقع شما می‌توانید به کمک یک‌سری نرم افزارها و برنامه‌ها، همین رایانه خودتان را به یک هاست تبدیل کرده و روی آن سایت‌تان را طراحی کنید. اما نکته مهم اینجاست که در این شرایط برای اینکه کاربران بتوانند سایت شما را مشاهده کنند، الزاما باید آن را به طور 24 ساعته روشن نگاه دارید! با توجه به این موضوع، هزینه‌های برق، استهلاک و… عملا به هیچ عنوان صرفه ای ندارد که بخواهید رایانه‌تان را به هاست تبدیل کنید.
آیا طراحی سایت بدون سرور ممکن است؟
ببینید، در هر حال وب سایت شما باید روی یک فضای ذخیره‌سازی مثل هاست و سرور قرار بگیرد. اما اگر نمی‌خواهید خودتان را درگیر مسائلی مثل انتخاب سرور مناسب، اجاره هاست، نگهداری از آن، سر و کله زدن با مشکلات طراحی سایت و… کنید، یک راهکار بهتر وجود دارد: استفاده از سایت ساز سیتی سایت!
در واقع سیتی سایت یک سایت ساز است که به شما اجازه می‌دهد در کم‌تر از 2 دقیقه و بعد از انتخاب قالب مورد نظرتان، یک سایت حرفه‌ای با تمام جزئیات تحویل بگیرید. (مشابه همین سایت خودمان که الان در حال مقاله خواندن در آن هستید.) نکته اینجاست که سیتی سایت 7 روز هم تست رایگان دارد و عملا می‌توانید بدون هیچ ریسکی آن را امتحان کرده و در صورت علاقه، هزینه نگهداری سالانه‌اش را بپردازید.
در ضمن به این صورت دیگر نگران مشکلات مربوط به هاست و… نیستید چون تمامی سایت‌های سیتی سایت روی سرورهایی بارگذاری شده که توسط متخصصان سیتی سایت از آنها محافظت می‌شود.
کلام آخر
خب به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله ابتدا فهمیدیم که سرور چیست و سپس با انواع سرور و دیگر نکات مربوط آشنا شدیم. در آخر اگر دوست داشتید از سایت ساز سیتی سایت برای طراحی سایت کمک بگیرید اما هنوز سوالی دارید، می‌توانید سوال‌تان را در بخش نظرات مطرح کرده یا با شماره تلفن 02163404 داخلی 2 تماس بگیرید.
