در این مقاله قصد داریم شما را بیشتر با مفهوم “آموزش مجازی” آشنا کنیم. آموزش مجازی چیست ؟ به چه شیوه‌ای عمل می‌کند و چه مزایایی دارد؟ اگر از کاربران این سیستم نوین آموزشی هستید، بایستی پاسخ این سوالات را بدانید. پس با ما همراه باشید. تعریف آموزش مجازی بدین صورت آمده است:
روش آموزش و یادگیری توسط منابع دیجیتال اعم از موبایل، کامپیوتر، اینترنت و تبلت، آموزش مجازی گفته می‌شود. بنابراین آموزش مجازی، یک روش آموزشی است که در هر جایی قابل اجراست و بسیار ساده انجام می‌شود.
در آموزش الکترونیکی، دوره‌های آموزشی به صورت ویدیو کنفرانس و سخنرانی‌های زنده بر روی اینترنت قابل دسترسی هستند. دانش‌آموزان یا فراگیران در بحث‌ها شرکت می‌کنند، نظرات خود را منتشر می‌کنند و از طریق هایپرلینک‌ها به صفحات دیگر هدایت می‌شوند. این یعنی فراگیران در خانه و در جای گرم و نرم خود می‌نشینند و به راحتی به مقالات، جزوات و محتوای آموزشی دسترسی پیدا می‌کنند، بدون آنکه نیاز باشد صبح زود از خانه بیرون زده و به آموزشگاه یا مدرسه بروند.
در واقع پیشرفت تکنولوژی در دنیای مدرن و راه یافتن آن به سیستم آموزشی سبب شده است تا آموزش امری ساده و سهل‌الوصول گردد، و از طرفی تغییرات مداوم در سیستم آموزش مجازی نیز نیاز به به روز شدن در اطلاعات این حوزه را بالا ببرد.
برای آنکه بدانیم آموزش مجازی چیست ، بهتر است مروری داشته باشیم بر تاریخچه و سابقه آموزش مجازی:
آموزش مجازی چیست ؟
تاریخچه آموزش مجازی
واژه آموزش مجازی (E-learning) نخستین بار در سال 1999 در سمینار سیستم‌های CBT مورداستفاده قرار گرفت و معادل واژه‌هایی چون “آموزش آنلاین” و “آموزش الکترونیکی” قرار گرفت.
در دهه 1840 یک استاد دانشگاه به نام ایساک پیتمن به دانشجویان خود نحوه خلاصه‌نویسی آموخت. این روش نوشتاری که به منظور افزایش سرعت نوشتن طراحی شد، در میان منشی‌ها، روزنامه‌نگاران و دیگر افرادی که با نوشتن سر و کار داشتند، بسیار رواج پیدا کرد. پیتمن از طریق ایمیل، تکالیف و درس‌ها را برای شاگردان خود ارسال می‌کرد و پس از انجام کار توسط آنها، تکالیف بیشتری ارسال می‌کرد.
سال 1924 یک دستگاه برای تست گرفتن اختراع شد. با این دستگاه، دانش‌آموزان قادر بودند از خود امتحان بگیرند. سال 1954، بی اف اسکینر، استاد دانشگاه هاروارد یک ماشین آموزش اختراع کرد که به مدارس کمک می‌کرد تا برنامه‌های آموزشی خود را به دانش‌آموزان منتقل کنند. در نهایت در سال 1960 یک برنامه آموزشی مبتنی بر کامپیوتر به دنیا معرفی شد.
در این میان ابزار آموزش مجازی نیز به مرور زمان پیشرفته‌تر شد. اولین نسخه مک در دهه 1980 افراد را قادر ساخت تا از کامپیوتر در خانه‌های خود استفاده کنند، از این رو راحتتر توانستند موضوعاتی خاص و مهارت‌هایی جدید یاد بگیرند. کم کم محیط‌های آموزش مجازی رشد کرد و دسترسی مردم به اطلاعات آنلاین و امکانات آموزش مجازی راحتتر شد.
از سال 2000 کم کم کسب و کارها شروع کردند به استفاده از آموزش الکترونیک برای آموزش کارمندان خود. امروزه هم کارکنان تازه کار و هم کارآزموده برای آشنایی با کار و بهبود مهارت‌های خود از این سیستم نوین آموزشی استفاده می‌کنند. افراد در خانه به برنامه‌های آموزشی دسترسی دارند، مدارک آنلاین کسب می‌کنند و بر دانش و مهارت خود می‌افزایند. اگر می‌خواهید بدانید چگونه این کار صورت می‌گیرد، ادامه مطلب را مطالعه کنید.
نحوه ساخت آموزش مجازی
چه از آموزش مجازی برای اطلاع کارمندان از سیاست‌های به روز شرکت و چه برای کمک به مشتریان جهت شناخت محصول استفاده کنید، چند متود آموزش مجازی وجود دارد که می‌توانید مورداستفاده قرار دهید.
استفاده از LMS (سامانه آموزش مجازی)
سامانه آموزش مجازی یک نرم‌افزار کاربردی است که برای ارائه آموزش آنلاین مورداستفاده قرار می‌گیرد. این سامانه امکانات زیادی در اختیار شما قرار می‌دهد و نیازهای شما را برای اجرای مناسب استراتژی‌های آموزش مجازی برطرف می‌کند.
ممکن است انتخاب سامانه آموزش مجازی دشوار باشد، اما تحلیل نیازهای آموزشی و مشخص کردن الزامات، می‌تواند دایره جستجوی شما را محدودتر کند. انواع مختلفی از سامانه آموزش مجازی (LMS) وجود دارد که می‌توانید از میان آنها دست به انتخاب بزنید: سرویس‌های ابری، منبع باز، بازرگانی و نصب شدنی.
سامانه آموزش مجازی ابری در آموزش‌های آنلاین به طور پیش‌فرض در نظر گرفته می‌شوند، زیرا اجازه می‌دهند سریعا دوره‌ها را بسازید، به آسانی کاربران را ثبت‌نام کنید و از پیشرفت فراگیران گزارش تهیه کنید. به طور رایگان سامانه آموزش مجازی ابری امگا را امتحان کنید و با امکانات آن آشنا شوید.
SCORM
برای کسانی که به تازگی به دنیای آموزش الکترونیک راه یافته‌اند، شاید مفهوم اسکورم کمی گیج‌کننده باشد. ما در اینجا این مفهوم را می‌شکنیم تا فهم آن برای شما راحتتر شود.
استفاده از اسکورم کمک می‌کند که فراگیران تجربه تعامل و مشارکت داشته باشند و به شما کمک می‌کند تا کنترل بیشتری بر زمان سپری شده برای هر دوره آموزشی داشته باشید.
SCORM مخفف عبارت Shareable Content Object Reference Model است. اساسا اسکورم مجموعه‌ای از خصوصیات فنی است که به منظور ایجاد رویکرد مشترک در خصوص نحوه ایجاد و توسعه محتوای آموزش مجازی، پرورش داده شده است. همچنین نحوه ساخت و اجرای دوره‌های آموزش مجازی را استانداردسازی می‌کند. بسیاری از دوره‌های اسکورم از ابزارهای نوشتاری مشترک استفاده می‌کنند، بنابراین ساختار یکسانی را دنبال می‌کنند.
اگر می‌خواهید از اسکورم در یادگیری مجازی استفاده کنید، باید مطمئن شوید که یک سامانه آموزش مجازی سازگار با اسکورم دارید. باید بدانید اسکورم به دلیل استفاده از ابزارهای نوشتاری، هزینه اضافی به آموزش مجازی می‌افزاید. اما در کل فواید استفاده از اسکورم در دوره‌های آموزش مجازی ارزش سرمایه‌گذاری دارد.
Xapi
در دو سال گذشته Xapi به استاندارد جدیدی برای ارائه آموزش آنلاین تبدیل شده است. xAPI اغلب به عنوان شکل تکامل‌یافته اسکورم شناخته می‌شود، چرا که تعریف جدیدی از روش‌های بنیادی تجربه پیگیری آموزش ارائه داده است، عملیات جدید به اسکورم اضافه کرده است و بسیاری از محدودیت‌های خصوصیات قدیمی را از بین برده است.
این سیستم سطحی از انعطاف‌پذیری که متناسب با جهان پرشتاب امروز است، را ارائه می‌دهد. فراگیران دنیای امروز در حرکت نیز می‌آموزند، چه در حال رفتن به محل کار باشند، یا در حال گرفتن قهوه.
xAPI قادر است این چنین تجربیات آموزشی را فراهم کند، چه از طریق سامانه آموزش مجازی و چه به صورت فرمتی ساده و ثابت. همچنین به شما درک کاملی از تجربه فراگیران می‌دهد.
با این حال، xAPI فاقد محدودیت نیست. برخی سازمان‌ها قابلیت‌های آن را اشتباه می‌گیرند و فکر می‌کنند استفاده از Tin Cin منجر به طراحی زیبای محتوای دوره می‌شود. xAPI ،یو ایکس (UX) یا یو آی (UI) را بهبود نمی‌بخشد و دیزاین دوره را به هیچ وجه اصلاح نمی‌کند. xAPI تنها نحوه ذخیره و پیگیری اطلاعات را کنترل می‌کند.
حال که با نحوه عملکرد سامانه آموزش مجازی تا حدودی آشنا شدید، بهتر است با انواع آموزش مجازی و انواع کارکردهای آن آشنا شوید.
انواع آموزش مجازی
افراد به دلایل مختلفی از آموزش مجازی استفاده می‌کنند. یا برای توسعه مهارت‌های جدید است یا یادگیری از راه دور. آموزش مجازی راحتی و دسترسی فوق‌العاده‌ای دارد. در اینجا انواع آموزش مجازی را معرفی می‌کنیم.
آموزش کارمندان
یکی از رایج‌ترین انواع آموزش مجازی که سازمان‌ها بدان منظور از سامانه آموزش مجازی استفاده می‌کنند، آموزش کارمندان است. سازمان‌ها به دلایل مختلفی به آموزش کارمندان می‌پردازند، مانند آموزش اولیه کارمندان جدید و بهبود عملکرد کارمندان. آموزش کارمندان با استفاده از LMS یا سامانه آموزش مجازی، ارائه آموزش را رسمی می‌سازد و آن را کاربردی‌تر می‌کند.
در مقایسه با آموزش سنتی، آموزش مجازی با ترویج دانش و فرهنگ آموزش مجازی، به طور موثرتری ارتقای حرفه‌ای را تشویق می‌کند. همچنین سامانه آموزش مجازی باید به شما اجازه دهد آزمون بسازید، گزارش تهیه کنید و بازخوردها را جمع‌آوری کنید، بنابراین می‌توانید به طور مداوم عملکرد آموزشی را ارزیابی کرده و بهبود بخشید.
آموزش تطبیقی
آموزش تطبیقی برای اکثر سازمان‌ها الزامی است. این کارمندان را نسبت به قوانین یا دستورات متناسب با نقش و سمت‌شان آگاه می‌سازد. آموزش تطبیقی موضوعاتی مانند سلامت، ایمنی و شان و شخصیت در محل کار را شامل می‌شود. برخی نمونه‌های آموزش تطبیقی عبارتند از:
- آموزش تنوع و گوناگونی
- قانون منابع انسانی
- آموزش ضد تعرض و آزار در محل کار
اجرای یک برنامه آموزش تطبیقی مناسب، خطرات عدم انطباق را به حداقل می‌رساند و شهرت و اعتبار شما را حفظ می‌کند. از سویی کارمندان نیز از محیط کاری مولدتر و ایمن‌تر سود می‌برند. همچنین به روز بودن و اطلاع از تغییرات قوانین و اصلاح مواد آموزشی، از طریق آموزش مجازی و سامانه آموزش مجازی ساده شده است.
آموزش مشتری
شاید ایده آموزش مشتری به نظرعجیب برسد، اما ارزش زیادی دارد. برنامه آموزش مشتری، به مشتری کمک می‌کند محصول شما را بشناسد و مورداستفاده قرار دهد.
علاوه بر بالا بردن تجربه مشتری، آموزش مشتری به پیشبرد سازمان نیز کمک می‌کند. مشتری با محصولات و خدمات شما آشنا می‌شود، با آن درگیر می‌شود و به حفظ و باقی ماندن مشتری کمک می‌کند.
آموزش شرکا
آموزش شرکا که به آموزش واسطه‌ها نیز شهرت دارد، به شرکای شما ابزارهایی که برای تبدیل شدن به عضو موفقی در شبکه کاری شما نیاز دارند، می‌دهد. انواع این آموزش شامل آموزش اطلاعات محصول، آموزش فروش، آموزش پشتیبانی، راهنمای بازاریابی و … است. گواهینامه‌هایی که پس از آموزش شرکا صادر می‌شود، اغلب، پیش‌نیاز تبدیل شدن به شریک است.
آموزش شرکا مزایای بسیاری دارد: کمک می‌کند با دیگر شرکا در ارتباط باشید، هزینه‌های پشتیبانی را کاهش می‌دهد، مقیاس شرکت را رشد می‌دهد و از برند شما محافظت می‌کند.
به طور کلی سازمان‌ها با آموزش مشتری یا نیروی کار یا شرکا از طریق سامانه آموزش مجازی، مزایای بسیاری بدست می‌آورند.
مزایای آموزش مجازی برای سازمان
مزایای هر یک از 4 جریان آموزشی به طور خلاصه بیان شد و حال درک بهتری از آنچه آموزش مجازی به شما و فراگیران شما ارائه می‌دهد، دارید. در ادامه جزئیات بیشتری در خصوص مزایای آموزش مجازی در سازمان بیان می‌کنیم.
| ذخیره زمان | کارفرما به راحتی محتوای دوره‌ها را به روز می‌کند و ارائه آموزش را توسط LMS مدیریت می‌کند. |
| صرفه اقتصادی | آموزش مجازی نیاز به محتوای آموزشی پرینت شده و هزینه‌بر و معلم داخل سایت را از بین می‌برد. |
| کاهش اثرات زیست‌محیطی | آموزش مجازی جایگزینی برای آموزش با کاغذ و قلم است و آلودگی زیست‌محیطی را کم می‌کند. |
| بهبود کارایی و تولید | آموزش مجازی به فراگیران کمک می‌کند سریع‌تر و آسان‌تر آموزش ببینند و انگیزه و اشتیاق بیشتری احساس کنند. |
صرفه اقتصادی
این یکی از مهمترین مزایای آموزش مجازی و احتمالا بهترین آن است. آموزش سنتی می‌تواند گران باشد و ادامه آن خسته‌کننده. آموزش مجازی، نیاز به مواد آموزشی پرینت شده و هزینه‌بر و حتی مربیان آنلاین در سایت را از بین می‌برد. اگر محتوای آموزشی نیاز به تغییر داشته باشد، می‌تواند به راحتی با LMS و بدون نیاز به چاپ و توزیع مواد آموزشی جدید صورت گیرد.
ذخیره زمان
زمان باارزش است، به خصوص در محیط کار، پس چرا تا جای ممکن آن را ذخیره نکنیم؟ آموزش مجازی برای کارفرمایان هر گونه اطلاعات به روز که برای ارائه ساده نیاز دارند، نگه می‌دارد. چه بخواهید تغییراتی در محتوای آموزشی اعمال کنید و چه در سیاست‌های شرکت، یادگیری الکترونیکی کمک می‌کند که آنها را به راحتی به LMS خود بیفزایید. این سبب می‌شود زمان قابل توجهی برای ساماندهی چاپ مجدد ذخیره شود. از طرفی دسترسی به محتوا در هر جا و زمانی که فراگیران به آن نیاز دارند، در مقایسه با متکی بودن به برنامه زمانی آموزشی، زمان زیادی را برای فراگیران ذخیره می‌کند. همچنین می‌توانید از سامانه آموزش مجازی برای اتوماتیک کردن تسک‌ها و بهره‌وری زمانی بهتر مدیریت آموزش استفاده کنید.
بهبود کارایی و تولید
آموزش مجازی به فراگیران کمک می‌کند ساده‌تر و سریع‌تر فرآیند یادگیری خود را تکمیل کنند، درنتیجه کارایی بهتری خواهند داشت و تولید بیشتری نیز خواهند داشت. فراگیران در راحتی و آسایش می‌توانند در روند یادگیری قرار گیرند. آنها احتمالا انگیزه بیشتری برای ادامه دادن اهداف حرفه‌ای خود از طریق آموزش مجازی کسب می‌کنند، چرا که این انعطاف‌پذیری را به آنها می‌دهد که در محل کار خود و یا هر مکانی که انتخاب می‌کنند، به یادگیری بپردازند.
کاهش اثرات زیست‌محیطی
امروزه سازمان‌ها به طور روزافزون تلاش‌های آگاهانه‌ای در جهت کاهش اثرات گلخانه‌ای به عنوان بخشی از استراتژی مسئولیت‌پذیری شرکت خود انجام می‌دهند. اگر می‌خواهید اثرات زیست‌محیطی کمی داشته باشید، آموزش مجازی روشی موثر است. این روش جایگزینی برای آموزش با کاغذ و قلم است و محیط کار سازگار با محیط‌زیست و پایدار فراهم می‌کند.
از دیگر مزایای آموزش مجازی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- می‌توانید به منابع مختلفی در فرمت‌های متنوع لینک شوید
- یک روش کارآمد ارائه دوره‌های آنلاین است
- با توجه به راحتی و انعطاف‌پذیری آن، منابع در هر زمان و هر جا قابل دسترسی هستند
- هر کس، چه دانشجویان پاره‌وقت و چه کسانی که تمام‌وقت کار می‌کنند، می‌توانند از مزایای آموزش مبتنی بر وب استفاده کنند
- آموزش مبتنی بر وب، آموزش مستقل و فعال را توسعه می‌دهد
- اگر به اینترنت دسترسی داشته باشید، می‌توانید هر زمان و از هر جایی به یادگیری بپردازید
- این گزینه‌ای راحت و انعطاف‌پذیر است، بنابراین در روند آموزش نیاز به کسی ندارید
- نه تنها می‌توانید روزانه بر اساس یک برنامه زمانی آموزش ببینید، می‌توانید آخر هفته‌ها و هر زمانی که وقت خالی دارید نیز یادگیری را ادامه دهید. هیچ قانون سخت و خشنی در این باره وجود ندارد
- از طریق چت و صفحات گفتگو می‌توانید با هرکس به صورت آنلاین تعامل داشته باشید و سوالات و مسئله‌های خود را بپرسید
- دستورالعمل‌های ویدیویی که به صورت صوتی و تصویری به شما آموزش می‌دهند، می‌توانند در صورتی که بار نخست موضوع را درک نکردید، بارها و بارها دیده و شنیده شوند
معایب آموزش مجازی
آموزش مجازی معایب زیادی ندارد، اصلی‌ترین آن این است که آموزش شما تئوری خواهد بود و وقتی بخواهید به طور عملی از آن استفاده کنید، اندکی متفاوت است. ممکن است برای برخی آموزش چهره به چهره مهم باشد، که در این نوع آموزش چنین امکانی وجود ندارد.
- بسیاری از ارزیابی‌ها محدود به سوالاتی هستند که ذاتا عینی‌اند.
- همچنین مسئله مقدار امنیت برنامه‌های آموزش آنلاین وجود دارد.
- اعتبار کارهای دانش‌آموزان نیز مشکل دیگری است، زیرا هر کس آنلاین شود، می‌تواند به جای دانش‌آموز واقعی پروژه را انجام دهد.
- آزمون‌ها بیشتر مبتنی بر دانش هستند، نه فعالیت دانش‌آموز.
سخن آخر
با پیشرفت تکنولوژی و تغییر در سیستم‌های آموزشی، لزوم آموزش مجازی بیش از پیش احساس می‌شود. اساس این تغییر و دگرگونی، کامپیوترها بودند و پس از گذشت زمان، با رواج گوشی‌های هوشمند و تبلت و … این ابزارها نقش مهمی در کلاس‌های درس و آموزش از راه دور ایفا کردند. از طرفی روش آموزش مجازی و سامانه‌های ارائه‌دهنده آن روز به روز در حال تغییر و به روز رسانی است، بنابراین قادر خواهید بود سامانه‌ای را انتخاب کنید که بیشتر با نیازهای شما هماهنگی دارد. در مقالات بعدی با ما همراه باشید تا شما را بیشتر با سامانه‌های آموزش مجازی و شیوه کار آنها آشنا کنیم.
پرسش و پاسخ‌های متداول:
elearning یا آموزش مجازی شیوه جدیدی از آموزش است که در آن افراد به کمک جلسات درس صوتی و تصویری، کتاب‌های الکترونیکی و PDF، انجمن‌های گفتگو و دیگر ارتباط‌های الکترونیکی آموزش می‌بینند، مدرک می‌گیرند و تحصیل خود را تکمیل می‌کنند.
اهمیت آموزش مجازی با ظهور اینترنت بیشتر و بیشتر شد. استفاده از اینترنت و ابزاری چون گوشی‌های هوشمند سبب شده تا فراگیران راحتتر در کلاس‌های درس مجازی شرکت کنند. امکاناتی چون شبکه‌های اجتماعی نیز تعامل فراگیران و تماس و گفتگو درباره موضوعات آموزشی را تسهیل کرده است.
فراگیران محدود به زمان و مکان خاصی برای فراگیری درس نیستند، رسانه‌های چندگانه و انواع ابزارهای تعاملی این نوع آموزش را جذاب کرده است، هم برای مدرس و هم فراگیر به صرفه است و بسیاری هزینه‌ها مثل چاپ کتاب یا هزینه رفت و آمد ندارد، دسترسی آسانی دارد و هر کس از هر جای دنیا می‌تواند آموزش ببیند.
یادگیری برخی مهارت‌ها نیازمند آموزش حضوری است و برای برخی چیزها مثل ساخت میز چوبی فیلم و آموزش مجازی کافی نیست، تنها بودن فرآیند یادگیری برای فراگیر احساس ایزوله شدن ایجاد می‌کند، ممکن است مشکلاتی برای سلامت جسم به دلیل نداشتن تحرک و قرارگیری مداوم مقابل مانیتور ایجاد کند.
